Koroner arter hastalığının belirtileri ve nedenleri

Koroner arter hastalığı, kalbinizi besleyen ana kan damarları hasar gördüğünde veya hastalandığında gelişir. Koroner arterlerinizdeki kolesterol içeren birikintiler (plaklar) ve iltihaplanma genellikle koroner arter hastalığının nedenidir.

Koroner arterler kalbinize kan, oksijen ve besin sağlar. Plak birikmesi bu arterleri daraltarak kalbe giden kan akışını azaltabilir. Sonunda, azalan kan akışı göğüs ağrısına (anjina), nefes darlığına veya diğer koroner arter hastalığı belirti ve semptomlarına neden olabilir. Tam bir tıkanıklık kalp krizine neden olabilir.

Koroner arter hastalığı genellikle on yıllar içinde geliştiğinden, önemli bir tıkanıklık veya kalp krizi geçirene kadar bir sorun fark etmeyebilirsiniz. Ancak koroner arter hastalığını önlemek ve tedavi etmek için adımlar atabilirsiniz. Sağlıklı bir yaşam tarzı büyük bir etki yaratabilir.

Koroner arter hastalığının belirtileri

Koroner arterleriniz daralırsa, özellikle egzersiz sırasında olduğu gibi sert atarken, kalbinize yeterince oksijen açısından zengin kan sağlayamazlar. İlk başta, azalan kan akışı herhangi bir belirtiye neden olmayabilir. Koroner arterlerinizde plak birikmeye devam ettikçe, aşağıdaki koroner arter hastalığı belirti ve semptomlarını geliştirebilirsiniz:

• Göğüs ağrısı (anjina). Göğsünüzde biri duruyormuş gibi, göğsünüzde baskı veya sıkışma hissedebilirsiniz. Angina adı verilen bu ağrı genellikle göğsün orta veya sol tarafında oluşur. Angina genellikle fiziksel veya duygusal stres tarafından tetiklenir. Ağrı genellikle stresli aktiviteyi durdurduktan sonra dakikalar içinde geçer. Bazı kişilerde, özellikle kadınlarda ağrı kısa veya keskin olabilir ve boyun, kol veya sırtta hissedilebilir.
• Nefes darlığı. Kalbiniz vücudunuzun ihtiyaçlarını karşılayacak kadar kan pompalayamıyorsa, aktivite ile nefes darlığı veya aşırı yorgunluk gelişebilir.
• Kalp krizi. Tamamen tıkanmış bir koroner arter kalp krizine neden olur. Kalp krizinin klasik belirti ve semptomları, göğsünüzde ezici basınç ve bazen nefes darlığı ve terleme ile birlikte omuz veya kolunuzda ağrıyı içerir. Kadınların boyun veya çene ağrısı gibi kalp krizinin daha az tipik belirti ve semptomlarına sahip olma olasılığı erkeklerden biraz daha fazladır. Ayrıca nefes darlığı, yorgunluk ve mide bulantısı gibi başka semptomları da olabilir. Bazen herhangi bir belirgin belirti veya semptom olmadan kalp krizi meydana gelir.

Ne zaman doktora görünmeniz gerekiyor?

Kalp krizi geçirdiğinizi düşünüyorsanız, hemen bir acil durum telefon numarasını arayın. Acil tıbbi hizmetlere erişiminiz yoksa, birinin sizi en yakın hastaneye götürmesini sağlayın. Sadece son seçenek olarak kendinizi sürün.

Yüksek tansiyon, yüksek kolesterol, tütün kullanımı, diyabet, obezite gibi koroner arter hastalığı için risk faktörleriniz varsa, ailede güçlü bir kalp hastalığı öyküsü varsa, doktorunuzla konuşun. Doktorunuz, özellikle daralmış arterlere ilişkin belirti veya semptomlarınız varsa, sizi koroner arter hastalığı için test etmek isteyebilir.

Koroner arter hastalığına ne sebep olur?

Koroner arter hastalığı, bazen çocukluk kadar erken bir koroner arterin iç tabakasında hasar veya yaralanma ile başlar. Hasar, aşağıdakiler de dahil olmak üzere çeşitli faktörlerden kaynaklanabilir:

• Tütün içmek
• Yüksek tansiyon
• Yüksek kolestorol
• Diyabet veya insülin direnci
• Fiziksel olarak aktif olmamak

Bir atardamarın iç duvarı hasar gördüğünde, kolesterol ve diğer hücresel atık ürünlerinden oluşan yağ birikintileri (plak) yaralanma bölgesinde toplanma eğilimi gösterir. Bu sürece ateroskleroz denir. Plak yüzeyi kırılır veya yırtılırsa, trombosit adı verilen kan hücreleri, arteri onarmaya çalışmak için bölgede bir araya toplanır. Bu küme arteri tıkayarak kalp krizine neden olabilir.

Risk faktörleri

Koroner arter hastalığı için risk faktörleri şunları içerir:

• Yaş. Yaşlanmak, hasar görmüş ve daralmış arter riskinizi artırır.
• Cinsiyet. Erkekler genellikle daha fazla koroner arter hastalığı riski altındadır. Ancak menopozdan sonra kadınlar için risk artar.
• Aile öyküsü. Ailede kalp hastalığı öyküsü, özellikle yakın bir akrabada erken yaşta kalp hastalığı gelişmişse, daha yüksek koroner arter hastalığı riski ile ilişkilidir. Babanıza veya erkek kardeşinize 55 yaşından önce kalp hastalığı teşhisi konduysa veya anneniz veya kız kardeşiniz 65 yaşından önce kalp hastalığı geçirdiyse riskiniz en yüksektir.
• Tütün içmek. Sigara içen kişilerde kalp hastalığı riski önemli ölçüde artar. Pasif içiciliği solumak da kişinin koroner arter hastalığı riskini artırır.
• Yüksek tansiyon. Kontrolsüz yüksek tansiyon, arterlerinizin sertleşmesine ve kalınlaşmasına neden olarak kanın akabileceği kanalı daraltabilir.
• Yüksek kan kolesterol seviyeleri. Kanınızdaki yüksek kolesterol seviyeleri, plak oluşumu ve ateroskleroz riskini artırabilir. Yüksek kolesterol, “kötü” kolesterol olarak bilinen yüksek düzeyde düşük yoğunluklu lipoprotein (LDL) kolesterolden kaynaklanabilir. “İyi” kolesterol olarak bilinen düşük bir yüksek yoğunluklu lipoprotein (HDL) kolesterol seviyesi de ateroskleroz gelişimine katkıda bulunabilir.
• Şeker hastalığı. Diyabet, koroner arter hastalığı riskinin artmasıyla ilişkilidir. Tip 2 diyabet ve koroner arter hastalığı, obezite ve yüksek tansiyon gibi benzer risk faktörlerini paylaşır.
• Fazla kilolu veya obezite. Aşırı kilo tipik olarak diğer risk faktörlerini kötüleştirir.
• Fiziksel hareketsizlik. Egzersiz eksikliği aynı zamanda koroner arter hastalığı ve bazı risk faktörleri ile de ilişkilidir.
• Yüksek stres. Hayatınızdaki dinmeyen stres, arterlerinize zarar verebilir ve koroner arter hastalığı için diğer risk faktörlerini kötüleştirebilir.
• Sağlıksız diyet. Yüksek miktarda doymuş yağ, trans yağ, tuz ve şeker içeren çok fazla yemek yemek, koroner arter hastalığı riskinizi artırabilir.

Risk faktörleri sıklıkla birlikte ortaya çıkar ve biri diğerini tetikleyebilir. Örneğin, obezite tip 2 diyabet ve yüksek tansiyona yol açabilir. Birlikte gruplandırıldığında, belirli risk faktörleri, koroner arter hastalığı geliştirme olasılığınızı daha da artırır. Örneğin, metabolik sendrom — yüksek tansiyonu içeren bir dizi durum; yüksek trigliseritler; düşük HDL (“iyi” kolesterol); yüksek insülin seviyeleri ve bel çevresinde aşırı vücut yağı – koroner arter hastalığı riskini artırır.

Bazen koroner arter hastalığı herhangi bir klasik risk faktörü olmaksızın gelişir. Araştırmacılar, aşağıdakiler dahil diğer olası risk faktörlerini inceliyorlar:

• Uyku apnesi. Bu bozukluk, uyurken tekrar tekrar durup nefes almaya başlamanıza neden olur. Uyku apnesi sırasında meydana gelen kan oksijen seviyelerindeki ani düşüşler kan basıncını yükseltir ve kardiyovasküler sistemi zorlayarak muhtemelen koroner arter hastalığına yol açar.
• Yüksek hassasiyetli C-reaktif protein (hs-CRP). Bu protein, vücudunuzun bir yerinde iltihaplanma olduğunda normalden daha yüksek miktarlarda ortaya çıkar. Yüksek hs-CRP seviyeleri kalp hastalığı için bir risk faktörü olabilir. Koroner arterler daraldıkça kanınızda daha fazla hs-CRP olacağı düşünülmektedir.
• Yüksek trigliseritler. Bu, kanınızdaki bir tür yağdır (lipit). Yüksek seviyeler, özellikle kadınlar için koroner arter hastalığı riskini artırabilir.
• Homosistein. Homosistein, vücudunuzun protein yapmak ve doku oluşturmak ve korumak için kullandığı bir amino asittir. Ancak yüksek düzeyde homosistein, koroner arter hastalığı riskinizi artırabilir.
• Preeklampsi. Bu durum, hamilelik sırasında kadınlarda gelişebilir ve yüksek tansiyona ve idrarda daha yüksek miktarda proteine ​​neden olabilir. Daha sonraki yaşamda daha yüksek kalp hastalığı riskine yol açabilir.
• Alkol içmek. Ağır alkol kullanımı kalp kası hasarına neden olabilir. Alkol almak, koroner arter hastalığının diğer risk faktörlerini de kötüleştirebilir.
• Otoimmün hastalıklar. Romatoid artrit ve lupus (ve diğer inflamatuar durumlar) gibi rahatsızlıkları olan kişilerde ateroskleroz riski artar.

komplikasyonlar

Koroner arter hastalığı şunlara yol açabilir:

• Göğüs ağrısı. Koroner arterleriniz daraldığında, talebin en yüksek olduğu zamanlarda – özellikle fiziksel aktivite sırasında – kalbiniz yeterince kan almayabilir. Bu sorun göğüs ağrısına veya nefes darlığına neden olabilir.
• Kalp krizi. Kolesterol plağı yırtılır ve kan pıhtısı oluşursa, kalp atardamarınızın tamamen tıkanması kalp krizini tetikleyebilir. Kalbinize kan akışının olmaması kalp kasınıza zarar verebilir. Hasar miktarı kısmen tedaviyi ne kadar çabuk aldığınıza bağlıdır.
• Kalp yetmezliği. Kalbinizin bazı bölgeleri, kan akışının azalması nedeniyle kronik olarak oksijen ve besinlerden yoksun kalırsa veya kalbiniz bir kalp krizinden zarar gördüyse, kalbiniz vücudunuzun ihtiyaçlarını karşılayacak kadar kan pompalayamayacak kadar zayıflayabilir. Bu durum kalp yetmezliği olarak bilinir.
• Anormal kalp ritmi (aritmi). Kalbe yetersiz kan akışı veya kalp dokusunun zarar görmesi, kalbinizin elektriksel uyarılarını engelleyerek anormal kalp ritimlerine neden olabilir.