- Bilim adamları, multipl sklerozun, bağışıklık hücrelerinin sinir hücrelerine saldırarak iltihaplanmaya neden olduğu ve kas zayıflığı, yorgunluk ve görme sorunları gibi çeşitli semptomlara yol açtığı bir otoimmün bozukluk olduğuna inanıyor.
- Fareler ve insan hücreleri üzerinde yapılan bir araştırma, buğday ve diğer tahıllardaki bir proteinin, multipl skleroz semptomlarını kötüleştiren iltihaplanmaya yol açabileceğini buldu.
- Araştırmacılar, buğdaysız bir diyetin multipl skleroz ve diğer inflamatuar bozuklukların şiddetini azaltabileceğini öne sürüyor.
Multipl skleroz dünya çapında yaklaşık 2,8 milyon insanda görülen nörolojik bir durumdur. Ulusal Nörolojik Bozukluklar ve İnme Enstitüsü’ne (NINDS) göre, Amerika Birleşik Devletleri’nde 350.000’e kadar insan bu bozukluğa sahiptir.
Bilim adamları multipl sklerozun kesin nedenini bilmeseler de bunun, kişiyi hastalığa karşı koruması gereken hücrelerin vücudun kendi hücrelerine saldırdığı bir otoimmün bozukluk olduğuna inanıyorlar.
Multipl sklerozda, bu bağışıklık hücreleri, merkezi sinir sistemindeki sinir hücrelerinin koruyucu dış kaplaması olan miyelini ve sinir hücresi gövdelerini parçalar. Bu süreç sinir uyarılarının vücut etrafındaki hareketini yavaşlatır ve aşağıdaki belirtilere yol açar:
- kas zayıflığı ve yürüyüş ve hareketlilik değişiklikleri
- uyuşma, karıncalanma hissi ve ağrı
- mesane ve bağırsak sorunları
- tükenmişlik
- görüş problemleri
- depresyon gibi duygusal değişiklikler.
Bağışıklık hücrelerinin aktivitesinin neden olduğu iltihaplanma, multipl skleroz semptomlarını kötüleştirebilir, bu nedenle iltihabı azaltacak önlemlerin alınması, semptomların hafifletilmesine yardımcı olabilir. Almanya’daki Johannes Gutenberg Universitat Mainz’daki bilim adamlarının yürüttüğü yeni bir çalışmanın bulguları bunu gösteriyor.
Gut dergisinde yayınlanan bu çalışma, farelerde, buğdayda bulunan proteinler olan amilaz trypsin inhibitörlerinin (ΑΤΙ), bağırsakta iltihaplanmaya neden olduğunu, bunun da merkezi sinir sisteminde iltihaplanmaya yol açarak multipl sklerozun klinik semptomlarını kötüleştirdiğini buldu.
“Araştırmacılar, ATI açısından zengin bir diyetin, multipl skleroz benzeri bir duruma sahip farelerde inflamasyonu da artırabildiğini gösteriyor. Aynı şeyin multipl sklerozla yaşayan insanlar için de geçerli olup olmadığını henüz bilmiyoruz.”
— Dr. Clare Walton, Multipl Skleroz Derneği araştırma başkanı
Diyet buğdayı iltihaba neden olabilir
Buğday ve diğer tahıllar, bazı insanlarda ciddi bir otoimmün reaksiyona (çölyak hastalığı) neden olan glüten içerir.
Çölyak hastalığı olan kişilerde bağışıklık sistemi, az miktarda gluten yenildiğinde bile reaksiyona girerek ağrıya, şişkinliğe ve bağırsakta hasara neden olur, bu da besinlerin besinlerden emilmesinde sorunlara yol açabilir.
Ülkemizde insanların yaklaşık %5’i sindirim semptomlarına da neden olan gluten intoleransını bildirmektedir ancak bu semptomlar nadiren çölyak hastalığının neden olduğu semptomlar kadar şiddetlidir.
Ancak sorunların nedeni yalnızca buğdayın içindeki gluten değildir. Bazı insanlarda buğdaydaki diğer proteinler ciddi olabilecek iltihabi veya alerjik reaksiyonlara neden olabilir.
Boston’daki Harvard Tıp Okulu, Translasyonel İmmünoloji Enstitüsü ve Çölyak Hastalığı, Bağırsak Hastalıkları ve Otoimmünite Klinik Merkezi’nin yöneticisi ve Beth Israel Deaconess Tıp Merkezi’nde tıp/gastroenteroloji profesörü olan Prof. Detlef Schuppan şunları kaydetti:
“Bu, Boston’daki Harvard Tıp Fakültesi’ndeki araştırma projelerimizden birine kadar uzanan uzun bir araştırma hikayesidir; burada ATI’lerin, ücretli benzeri reseptör 4 aracılığıyla makrofajların ve dendritik hücrelerin aktivatörleri olduğunu keşfederken, gluten proteinleri (çölyak hastalığından sorumlu olan) hastalığı) herhangi bir doğuştan gelen bağışıklığı uyarıcı aktiviteye sahip değildir.”
“Buğdaydaki ATI proteinlerinin bu aktivitesi, birçok hastanın buğdayla ilgili problemleri (“çölyak olmayan gluten hassasiyeti” olarak adlandırılan) yaşadığı gözlemlerini açıklamaktadır; bu sorun, kronik inflamatuar durum söz konusu olduğunda glutenden değil, buğdayın ATI proteinlerinden kaynaklanmaktadır. hastalıklar,” diye ekledi Prof. Detlef Schuppan.
Farelerde ve insan hücrelerinde kanıt
Araştırmacılar ilk araştırmaları farelerde gerçekleştirdiler. Multipl skleroz için yaygın olarak kullanılan bir hayvan deney modeli olan deneysel otoimmün ensefalomiyelit (EAE) kullandılar.
Başlangıçta araştırmacılar dişi farelere dört hafta boyunca gluten ve ATI içermeyen (GAF) bir diyet verdiler. Daha sonra fareleri üç farklı diyet grubuna ayırdılar:
- GA diyetine gluten (%5,5 kuru ağırlık) ve ATI (%0,165 kuru ağırlık) eklendi
- G diyetine yalnızca gluten (%5,5 kuru ağırlık) eklendi
- A diyetine yalnızca ATI (%0,15 kuru ağırlık) eklenmiştir.
Hem glutenin hem de ATI’nin günlük dozları, standart Batı diyetindeki bir kişinin tükettiğine eşdeğer olacak şekilde hesaplandı.
Araştırmacılar, GAF diyetini dört hafta uyguladıktan sonra ve deneysel diyetlere başlamadan iki gün önce farelerde EAE’yi indüklediler.
En fazla ATI tüketen fareler, düşük ATI tüketen farelere göre önemli ölçüde daha şiddetli EAE ve CNS iltihabı geliştirdi. Gluten tek başına benzer bir inflamatuar etkiye sahip değildi.
Araştırmacılar daha sonra multipl sklerozu olan ve olmayan kişilerden alınan monositlere (bir tür beyaz kan hücresi) ATI uyguladılar. Her iki monosit grubu da bir dizi proinflamatuar kemokin ve sitokin salgıladı; bu da ATI’nin inflamatuar yanıtları tetiklediğini düşündürdü.
Buğdaysız beslenmeyle daha az multipl skleroz ağrısı
Ayrı bir pilot çalışmada aynı araştırmacılar, stabil tekrarlayan-düzelen multipl skleroz hastası 16 kişiyi buğdayı %90 oranında azaltılmış ve buğday içeren bir diyetle besledi. Katılımcıları iki gruba ayırdılar; bir grup buğdayı azaltılmış diyete başladı, diğer grup üç ay boyunca buğday içeren diyete başladı ve daha sonra üç ay daha geçiş yaptılar.
Buğdayı azaltılmış (ve dolayısıyla ATI’yi azaltılmış) diyet uygulandığında, katılımcıların kanlarında daha az inflamatuar bağışıklık hücresi vardı ve normal diyete kıyasla önemli ölçüde daha az ağrı bildirdiler.
Prof. Schuppan bize şunları söyledi: “Gerekli finansmanı alırsak, daha ciddi multipl sklerozlu hastalarda daha geniş bir çalışma yapacağız ve burada buğday/ATI içermeyen ek diyetin daha da güçlü bir etki yaratmasını bekliyoruz.”
Bu çalışmaya dahil olmayan Dr. Walton daha fazla araştırmaya ihtiyaç olduğu konusunda hemfikirdi.
“Bu sonuçlara dayanarak, buğday veya ATI proteinlerinin tüketimini azaltmanın multipl sklerozla yaşayan birinin semptomları üzerinde bir etkisi olup olmayacağını bilmiyoruz. (…) İdeal olarak, buğdaylı bir diyeti, glutenli ve ATI içermeyen bir diyeti ve ATI’li ve glutensiz bir diyeti karşılaştıran daha fazla araştırmaya ihtiyacımız var” dedi.
Multipl sklerozlu kişiler buğdaydan uzak durmalı mı?
Dr. Walton bize bu çalışmanın tek başına multipl sklerozlu kişilerin buğdaydan kaçınması gerektiğine dair yeterli kanıt sağlamadığını söyledi.
“Multipl sklerozlu kişilerin semptomlarını iyileştirmek için yapabilecekleri yaşam tarzı değişiklikleriyle gerçekten ilgilendiklerini biliyoruz. Ancak şu ana kadar bu yeni sonuç çoğunlukla hayvan çalışmalarına dayanıyor, bu nedenle ATI proteinlerinin semptomları şiddetlendirmede ne kadar önemli olduğunu anlamak için multipl sklerozlu kişilerde daha fazla çalışma görmemiz gerekiyor.”
— Dr.Claire Walton
Ancak Prof. Schuppan farklı bir görüş belirtti: “Verilerimize ve klinik uygulamalarımdaki olumlu deneyimlere dayanarak, multipl skleroz da dahil olmak üzere her türlü otoimmün hastalığı olan tüm hastalarıma buğdaysız diyet öneriyorum.”
Discussion about this post