Ülseratif kolit, şu anda bilinen bir tedavisi olmayan kronik bir hastalık olan inflamatuar bağırsak hastalığının (IBD) bir şeklidir. Ülseratif kolitin birincil belirtisi, gastrointestinal sistemde ağrı ve kanlı dışkı gibi çeşitli semptomlara neden olan kolon ve rektum iltihabıdır.
Anti-inflamatuar ve antidiyare gibi ilaçlar gibi yaşam tarzı değişiklikleri yardımcı olabilir. Hastalık bazen eklemler, cilt ve gözler dahil olmak üzere vücudun diğer kısımlarını etkileyen komplikasyonlara neden olabilir.
Ülseratif Kolit Türleri
Birkaç farklı ülseratif kolit türü vardır. Hangi forma sahip olduğunuzu bilmek, sağlık uzmanınızın en uygun ve etkili tedavileri sağlamasına olanak sağlayacaktır.
-
Ülseratif proktit: Ülseratif proktit, en yaygın olarak son 6 inç veya daha az olan rektumda bulunan iltihaplanma ile tanımlanır. Hastaların yaklaşık %30-50’sinde ülseratif kolitleri bu formda başlar. Enflamasyonun diğer ülseratif kolit formlarından daha küçük bir alanla sınırlı olması nedeniyle ülseratif proktit, hastalığın daha az şiddetli bir türü olarak kabul edilir ve genellikle daha az komplikasyona sahiptir.
-
Proktosigmoidit: Enflamasyon rektum ve sigmoid kolonda (kolonun son bölümü) yer aldığında proktosigmoidit olarak bilinir.
-
Sol taraflı kolit: Sınırlı veya distal kolit olarak da bilinen sol taraflı kolit, iltihabın kolonun sol tarafında (rektum, sigmoid kolon ve inen kolon) olması durumudur.
-
Pancolitis: Pancolitis, tüm kolon boyunca iltihaplanma olduğu zamandır. Bu tip ülseratif kolitin orta ila şiddetli vakaları bazen hastanede tedavi gerektirebilir.
Ülseratif Kolit Belirtileri
Farklı ülseratif kolit türlerinin semptomları üst üste gelebilir:
- Ülseratif proktit: Semptomlar arasında ishal, kanlı dışkı, rektal ağrı ve bağırsakları acilen hareket ettirme ihtiyacı (tenesmus) bulunur.
- Proktosigmoidit: Semptomlar arasında ishal, kanlı ishal, kramplı ağrı, aciliyet ve karnın sol tarafında ağrı bulunur.
- Sol taraflı kolit: Belirtiler arasında ishal, kanlı dışkı, kilo kaybı, iştahsızlık ve bazen şiddetli sol taraflı ağrı bulunur.
- Pankolit: Semptomlar diyare, kramplar, önemli kilo kaybı ve şiddetli karın ağrısını içerir.
Alevlenmeler ve Remisyon
Ülseratif kolit belirtileri gelir ve gider.Semptomlar aktif olduğunda buna alevlenme denir. Bir alevlenme birkaç gün veya haftalarca şiddetli olabilir ve daha sonra kolonda çok az semptomun olduğu veya hiç olmadığı veya çok az iltihabın olduğu remisyona girebilir. Ülseratif koliti olan bazı kişiler remisyon yaşamazlar, bunun yerine sürekli, aktif hastalığa sahip olurlar.
Çoğu insan için semptomlar yaşamları boyunca parlamaya devam eder. (İnsanların yaklaşık yüzde 10’u, ilkinden sonra asla başka bir alevlenme yaşamaz, ancak potansiyel olarak ülseratif kolit teşhisi yanlış olduğu için.)
Bazen şiddetli bir alevlenme sırasında kalın bağırsağınız şişer ve küçük bir perforasyon gelişebilir.Perforasyon, yaşamı tehdit eden bir enfeksiyona (peritonit) neden olabilen dışkının karnınıza sızmasına izin verir.
ilerleme
Uzun süredir ülseratif kolitiniz varsa, vücudunuzun diğer bölgelerinde kızarıklıklar, ağız yaraları ve eklem ağrısı gibi semptomlar yaşayabilirsiniz.
Ülseratif koliti olan kişilerin yaklaşık yüzde 5’i sonunda kolon kanseri geliştirecektir. Sekiz ila 10 yıl boyunca semptomlarınız olduğunda riskiniz artar.
Kolonun kronik iltihabı, bağırsak astarındaki hücrelerdeki değişiklikleri uyarır; bu hücre “dönüşü” sonunda kanserli hücrelerin oluşumuna neden olabilir. Ailede kanser öyküsü de dahil olmak üzere diğer faktörler de riski artırabilir. Neyse ki ülseratif koliti olan çoğu insan kolon kanserine yakalanmaz ve erken yakalandığında hastalık başarıyla tedavi edilebilir.
![Ülseratif kolit nedenleri ve risk faktörleri](https://www.verywellhealth.com/thmb/M6Sf_ffVGuztNK-qbNOa2OGK5Dk=/1001x1501/filters:no_upscale():max_bytes(150000):strip_icc()/ulcerative-colitis-causes-54-5aec98bbff1b78003626f4fe-bf7f7223c9ef405c8496a75ebb5ed998.png)
nedenler
Ülseratif kolit, idiyopatik bir hastalıktır, yani bilinen bir nedeni yoktur. Bununla birlikte, ülseratif kolitin kökenleri ve gelişimine katkıda bulunabilecek koşullar hakkında birkaç teori vardır.
Son araştırmalar, 100’den fazla genin IBD’nin gelişimi ile ilişkili olabileceğini düşündürmektedir. Ancak bu teorilerin hiçbiri henüz kanıtlanmadı ve kesin bir cevap bulunmadan önce daha fazla çalışma yapılması gerekecek.
Geçmişte, IBD’nin psikolojik bir bileşeni olduğuna yaygın olarak inanılıyordu. IBD’nin gelişiminde stres ve psikolojik sorunların rol oynadığını gösteren daha eski çalışmalar doğrulanmadı. Daha yakın tarihli araştırmalar, daha önceki çalışmaların sonuçları yeniden üretilemediği için hatalı olabileceğini göstermiştir.IBD ile zihinsel bozukluklar arasında doğrudan bir bağlantı yoktur. Ne yazık ki, birçok insan hala IBD-stres bağlantısına inanıyor.
Teşhis
Ülseratif kolit tanısını doğrulamaya yardımcı olmak için sağlık uzmanınız aşağıdaki testlerden birini isteyecektir:
-
Esnek sigmoidoskopi: Bu prosedürde alt kolon ve rektumu incelemek için ışıklı ve kameralı ince bir tüp kullanılır.
-
Biyopsi ile kolonoskopi: Kolonoskopi sırasında tüm kolon incelenir, değerlendirme için az miktarda doku çıkarılır.
Sağlık uzmanınız ayrıca ek testler sipariş etmeyi düşünebilir, ancak bunlar tek başına ülseratif koliti doğrulayamaz:
-
Kan testleri: Tam bir kan sayımı (CBC), her ikisi de ishalin olası yan etkileri olan bazı minerallerde anemik veya düşük olup olmadığınızı ortaya çıkarabilir. C-reaktif protein (CRP) seviyeleri vücuttaki iltihaplanmanın boyutunu ölçer.
-
X-ışınları: Bunlar bağırsak tıkanıklığını veya bağırsakta daralmayı tespit edebilir.
-
BT taramaları: BT taramaları, apse veya fistül gibi komplikasyonları kontrol etmek için kullanılır.
Tedavi
Çoğu zaman ülseratif kolit, bağışıklık sistemi baskılayıcıları ve antienflamatuarlar dahil olmak üzere çeşitli reçeteli ilaçlarla tedavi edilir; bu ilaçlar genellikle kombinasyon halinde kullanılır.
Ameliyat Gerektiğinde
Ülseratif koliti olan kişilerin belirli bir kısmı ilaç tedavisine yanıt vermemekte ve tedavi sırasında bile semptomlarını sürdürmeye devam etmektedir. Diğerleri, hastalığı birkaç yıl geçirdikten sonra kolon kanseri için yüksek risk altında olabilir. Bu durumlarda, daha yaygın olarak “J-kese” olarak bilinen ileal kese-anal anastomoz (IPAA) adı verilen bir ameliyat türü yapılabilir. Uygun bir seçenek değilse, ileostomi ameliyatı ülseratif kolit için başka bir cerrahi seçenektir.
İshal önleyiciler, lavmanlar ve asetaminofen gibi reçetesiz satılan ilaçlar belirli semptomları gidermek için kullanılabilir, ancak hastalığı bir bütün olarak yönetemez.
Ülseratif kolit teşhisi konulursa, hastalığın sonucu olarak fiziksel ve duygusal zorluklarla karşılaşacaksınız. Alevlenmelerin ve remisyonun iniş çıkışları stresli olabilir, bu nedenle iltihabı kontrol altında tutmak ve ortaya çıktıkça diğer sağlık sorunlarıyla ilgilenmek iyi bir yaşam kalitesine sahip olmanın anahtarıdır. Herhangi bir yeni semptomu bildirmek ve gelecekteki alevlenmeleri önlemek için kendinizi iyi hissettiğinizde bile kullanılan bir tedavi stratejisi olan bir idame tedavisi planını tartışmak için düzenli olarak gastroenteroloğunuzla görüşün.
İyi haber şu ki, her zamankinden daha fazla ülseratif kolit tedavisi mevcut ve daha fazlası yolda.
Discussion about this post