Nefrotik sendrom nedir?
Nefrotik sendrom, böbrek hasarını gösteren bir semptomlar topluluğudur. Nefrotik sendrom şunları içerir:
- Albüminüri – idrarda büyük miktarlarda protein
- hiperlipidemi – kandaki normal yağ ve kolesterol düzeylerinden daha yüksek
- ödem veya şişlik, genellikle bacaklarda, ayaklarda veya ayak bileklerinde ve daha az sıklıkla ellerde veya yüzde
- hipoalbüminemi – kandaki düşük albümin seviyeleri
- Albümin, sünger gibi davranan ve vücuttan fazla sıvıyı kan dolaşımına çeken ve böbrekler tarafından atılana kadar burada kalan bir proteindir. Albümin idrara sızdığında, kan vücuttan fazla sıvıyı emme kapasitesini kaybederek ödem oluşmasına neden olur.
Nefrotik sendrom, böbreklerin glomerül adı verilen filtrelerindeki bir problemden kaynaklanır. Glomerüller, böbreklerdeki atıkları ve fazla sıvıları kandan uzaklaştıran ve idrar olarak mesaneye gönderen küçük kan damarlarıdır.
Kan sağlıklı böbreklerden geçerken, glomerüller atık ürünleri filtreler ve kanın vücudun ihtiyaç duyduğu hücreleri ve proteinleri tutmasını sağlar. Bununla birlikte, albümin gibi kandaki proteinler, glomerüller hasar gördüğünde idrara sızabilir. Nefrotik sendromda, hasarlı glomerüller, 24 saatlik bir süre boyunca ölçüldüğünde, 3 gram veya daha fazla proteinin idrara sızmasına izin verir; bu, sağlıklı glomerüllerin izin verdiği miktarın 20 katından fazladır.
Nefrotik sendroma ne sebep olur?
Nefrotik sendrom, fokal segmental glomerüloskleroz (FSGS) veya membranöz nefropati gibi sadece böbrekleri etkileyen hastalıklardan kaynaklanabilir. Sadece böbrekleri etkileyen hastalıklara nefrotik sendromun birincil nedenleri denir. Glomerüller, tam olarak anlaşılmayan nedenlerle genellikle bu hastalıkların hedefidir. Nefrotik sendromun en yaygın birincil nedeni olan FSGS’de glomerüllerin bölümlerinde skar dokusu oluşur. Membranöz nefropatide, bağışıklık molekülleri glomerüllerde zararlı birikintiler oluşturur.
Nefrotik sendrom, diyabet veya lupus gibi vücudun birçok bölümünü etkileyen hastalıklar olan sistemik hastalıklardan da kaynaklanabilir. Böbrekleri etkileyen sistemik hastalıklara nefrotik sendromun sekonder nedenleri denir. Yetişkinlerde nefrotik sendrom vakalarının yüzde 50’sinden fazlasının ikincil nedenleri vardır ve diyabet en yaygın olanıdır.
Nefrotik sendromun belirti ve semptomları nelerdir?
Albüminüri, hiperlipidemi, ödem ve hipoalbuminaya ek olarak nefrotik sendromlu kişilerde
- kilo almak
- tükenmişlik
- köpüklü idrar
- iştah kaybı
Nefrotik sendromun komplikasyonları nelerdir?
Vücuttan farklı proteinlerin kaybı, nefrotik sendromlu kişilerde çeşitli komplikasyonlara yol açabilir. Normalde onları engelleyen proteinler idrar yoluyla kaybolduğunda kan pıhtıları oluşabilir. Kan pıhtıları, bir kan damarından kan ve oksijen akışını engelleyebilir. Hastalık ve enfeksiyonla savaşmaya yardımcı olan bağışıklık sistemi proteinleri olan immünoglobulinlerin kaybı, enfeksiyon riskinin artmasına neden olur. Bu enfeksiyonlar arasında bir akciğer enfeksiyonu olan pnömoni; selülit, bir cilt enfeksiyonu; peritonit, karın enfeksiyonu; ve menenjit, bir beyin ve omurga enfeksiyonu. Nefrotik sendromu tedavi etmek için verilen ilaçlar da bu enfeksiyon riskini artırabilir. Nefrotik sendromun diğer komplikasyonları şunlardır:
- hipotiroidizm – tiroid bezinin vücudun ihtiyaçlarını karşılamak için yeterli tiroid hormonu üretmediği bir durum
- anemi – kırmızı kan hücrelerinin normalden daha az veya daha küçük olduğu, yani vücut hücrelerine daha az oksijen taşındığı bir durum
- Koroner kalp hastalığı olarak da adlandırılan koroner arter hastalığı – kalbe kan sağlayan arterlerin daralmasının neden olduğu kalp hastalığı
- yüksek tansiyon, aynı zamanda hipertansiyon olarak da adlandırılır – kanın kan damarlarından normalden daha büyük bir kuvvetle aktığı bir durum
- akut böbrek hasarı – böbrek fonksiyonunun ani ve geçici kaybı
Nefrotik sendrom nasıl teşhis edilir?
Nefrotik sendrom olduğundan şüphelenilen kişileri teşhis etmek için idrar örnekleri alınır.
Nefrotik sendrom, idrarda çok miktarda protein bulunduğunda teşhis edilir. Kan proteini albümini, kaybedilen proteinin çoğunu oluşturur, ancak nefrotik sendromda diğer birçok önemli protein de kaybolur.
İdrarda albümin varlığı, idrar örneğinde yapılan bir dipstick testi ile tespit edilebilir. İdrar örneği, bir sağlık hizmeti sağlayıcısının ofisinde veya ticari tesisinde özel bir kapta toplanır ve aynı yerde test edilebilir veya analiz için bir laboratuara gönderilebilir. Test için bir hemşire veya teknisyen, idrara seviye çubuğu adı verilen kimyasal olarak işlenmiş bir kağıt şeridi yerleştirir. Yağ çubuğundaki yamalar, idrarda protein bulunduğunda renk değiştirir.
Teşhisi doğrulamak için genellikle daha kesin bir ölçüm gerekir. Analiz için laboratuvara tek bir idrar örneği veya 24 saatlik idrar örneği gönderilebilir. Laboratuvar, tek idrar örneğiyle hem albümin hem de normal kas yıkımının atık ürünü olan kreatinin ölçümü yapıyor. Ölçümlerin karşılaştırılması, idrar albümin-kreatinin oranı olarak adlandırılır. Her gram kreatinin için 30 miligramdan fazla albümin içeren bir idrar örneği bir soruna işaret edebilir. Laboratuvar, 24 saatlik idrar toplama işlemiyle yalnızca mevcut albümin miktarını ölçer. Tek idrar numunesinin toplanması 24 saatlik numuneden daha kolaydır ve bazı durumlarda 24 saatlik numunenin kullanılmasına rağmen genellikle tanıyı doğrulamak için yeterlidir.
Nefrotik sendrom teşhisi konulduktan sonra, nefrotik sendroma neden olabilecek sistemik hastalıkları kontrol etmek ve böbreklerin genel olarak ne kadar iyi çalıştığını bulmak için genellikle kan testlerine ihtiyaç duyulur. Bir kan testi, bir sağlık hizmeti sağlayıcısının ofisinde veya ticari tesisinde kan almayı ve numuneyi analiz için bir laboratuara göndermeyi içerir.
Kan testleri sistemik hastalıklara işaret edebilse de, nefrotik sendroma neden olan altta yatan spesifik hastalığı teşhis etmek ve en iyi tedaviyi belirlemek için genellikle bir böbrek biyopsisi gerekir. Böbrek biyopsisi, mikroskopla inceleme için böbrek dokusunun bir parçasının alınmasını içeren bir prosedürdür. Böbrek biyopsileri, bir hastanede bir sağlık kuruluşu tarafından hafif sedasyon ve lokal anestezi ile yapılır. Diyabetli bir kişi için biyopsi genellikle gerekli değildir, çünkü kişinin tıbbi geçmişi ve laboratuvar testleri, diyabetin bir sonucu olarak sorunu teşhis etmek için yeterli olabilir.
Nefrotik sendrom nasıl tedavi edilir?
Nefrotik sendromu tedavi etmek, altta yatan nedeni ele almanın yanı sıra yüksek tansiyon, ödem, yüksek kolesterol ve enfeksiyon risklerini azaltmak için adımlar atmayı içerir. Tedavi genellikle ilaçları ve diyetteki değişiklikleri içerir.
Kan basıncını düşüren ilaçlar da nefrotik sendroma neden olan böbrek hastalığının ilerlemesini önemli ölçüde yavaşlatabilir. İki tür kan basıncı düşürücü ilaç, anjiyotensin dönüştürücü enzim (ACE) inhibitörleri ve anjiyotensin reseptör blokerleri (ARB’ler), glomerül içindeki basıncı azaltarak ve böylece albüminüriyi azaltarak böbrek hastalığının ilerlemesini yavaşlatmada etkili olduğu kanıtlanmıştır. Birçok insan kan basıncını kontrol etmek için iki veya daha fazla ilaca ihtiyaç duyar. Bir ACE inhibitörü veya bir ARB’ye ek olarak, bir diüretik (böbreklerin kandan sıvı atmasına yardımcı olan bir ilaç) aynı zamanda kan basıncının yanı sıra ödemin azaltılmasına da yardımcı olabilir. Beta blokerler, kalsiyum kanal blokerleri ve diğer tansiyon ilaçlarına da ihtiyaç duyulabilir.
Kolesterolü düşürmek için statin ilaçları verilebilir.
Nefrotik sendromlu kişiler, genellikle enfeksiyona neden olan bir bakteriye ve yıllık grip aşılarına karşı korunmaya yardımcı olan pnömokok aşısını almalıdır.
Kan inceltici ilaçlar genellikle sadece kan pıhtısı gelişen nefrotik sendromlu kişilere verilir; bu ilaçlar önleyici tedbir olarak kullanılmaz.
Altta yatan neden tedavi edildikten sonra nefrotik sendrom kaybolabilir. Nefrotik sendromun altında yatan nedenlerin tedavisi hakkında daha fazla bilgi NIDDK sağlık konusu Glomerüler Hastalıklar’da sağlanmaktadır.
Yeme, Diyet ve Beslenme
Yeme, diyet ve beslenmenin yetişkinlerde nefrotik sendroma neden olma veya önlemede rol oynadığı gösterilmemiştir. Nefrotik sendrom geliştiren kişiler için, ödemin azaltılmasına yardımcı olmak için diyetle sodyum alımının, genellikle tuz ve sıvı alımının sınırlandırılması önerilebilir. Hiperlipidemiyi kontrol etmeye yardımcı olmak için doymuş yağ ve kolesterolden düşük bir diyet de önerilebilir.
Klinik denemeler
Ulusal Diyabet ve Sindirim ve Böbrek Hastalıkları Enstitüsü (NIDDK) ve Ulusal Sağlık Enstitülerinin (NIH) diğer bileşenleri birçok hastalık ve duruma yönelik araştırmaları yürütür ve destekler.
Klinik deneyler nelerdir ve sizin için doğru mu?
Klinik araştırmalar, klinik araştırmaların bir parçasıdır ve tüm tıbbi ilerlemelerin merkezinde yer alır. Klinik deneyler, hastalığı önlemenin, tespit etmenin veya tedavi etmenin yeni yollarını arar. Araştırmacılar ayrıca, kronik hastalıkları olan kişilerin yaşam kalitesini iyileştirmek gibi bakımın diğer yönlerine bakmak için klinik deneyleri kullanırlar.
Hangi klinik araştırmalar açık?
Şu anda açık olan ve işe alım aşamasında olan klinik araştırmalar www.ClinicalTrials.gov adresinde görüntülenebilir.
Referanslar
Nefrotik sendrom. Merck Kılavuzları Çevrimiçi Tıp Kitaplığı. www.merckmanuals.com . Ocak 2010’da güncellendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2012.
Kaynak: Ulusal Sağlık Enstitüleri; Ulusal Nörolojik Bozukluklar ve İnme Enstitüsü: Nefrotik Sendrom
Discussion about this post