genel bakış
Dispne (nefes darlığı) nedir?
Akciğerlerinize yeterince hava alamadığınızı hissettiğinizde buna nefes darlığı denir. Doktorlar bu korkutucu duyguya nefes darlığı diyorlar. Birçok farklı sağlık sorununun işareti olabilir. Bunu göğsünüzde sıkışma hissi veya derin nefes alamama olarak tanımlayabilirsiniz.
Nefes darlığı genellikle kalp ve akciğer problemlerinin bir belirtisidir. Ancak astım, alerji veya anksiyete gibi diğer durumların da bir işareti olabilir. Yoğun egzersiz veya soğuk algınlığı da nefessiz kalmanıza neden olabilir.
Dispne tehlikeli midir?
Bazen nefes darlığı, yaşamı tehdit eden bir tıbbi durumun belirtisi olabilir. Aşağıdaki durumlarda bir doktora görünün:
- Aniden nefes almakta zorluk çekmek.
- Şiddetli nefes darlığınız var (nefesinizi tutamıyor).
- 30 dakika dinlendikten sonra hala nefesiniz kesiliyor.
Nefes darlığından kimler etkilenir?
Çok fazla nedeni olduğu için nefes darlığı çok yaygındır. Herkes bunu deneyimleyebilir, ancak aşağıdakilere sahip kişilerde daha sık olur:
-
Anemi (düşük düzeyde kırmızı kan hücreleri).
- Astım.
- Endişe.
- Kalp veya akciğer sorunları.
- Sigara içme tarihi.
- Enfeksiyonlar.
- Zayıf fitness.
- Şiddetli obezite.
Olası Nedenler
Nefes darlığına ne sebep olur?
Birçok farklı tıbbi rahatsızlık nefes darlığına neden olabilir. En yaygın nedenler akciğer ve kalp rahatsızlıklarıdır. Sağlıklı nefes almak, oksijeni vücudunuza taşımak için bu organlara bağlıdır.
Nefes darlığı hissi akut olabilir, sadece birkaç gün veya daha kısa sürebilir. Diğer zamanlarda, kroniktir ve üç ila altı aydan uzun sürer.
Devam eden nefes darlığına ne sebep olur?
Kronik nefes darlığına neden olabilecek durumlar şunlardır:
- Astım: Astımın neden olduğu hava yollarının daralması nefes almayı zorlaştırabilir.
- Kalp yetmezliği: Kalp yetmezliği sırasında kan, kalbi gerektiği gibi dolduramaz ve boşaltamaz. Bu durum ciğerlerinizde sıvı birikmesine neden olarak nefes almayı zorlaştırabilir.
- Akciğer hastalığı: Tütün içiciliğine bağlı kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) gibi hastalıklardan akciğer dokusuna verilen hasar nefes darlığına neden olabilir. Akciğer kanseri gibi tümörler de nefes darlığına neden olabilir.
- Obezite: Aşırı kilolu olmak ciğerlerinizi zorlayabilir ve nefes almayı zorlaştırabilir.
- Zayıf fitness: Hareketsizlik veya hastalıktan dolayı formda olmamak nefes darlığına neden olabilir.
Akut dispne veya nefes darlığına ne sebep olur?
Akut (bir hafta kadar sonra geçer) nefes darlığına neden olabilecek faktörler şunları içerir:
- Alerjiler: Alerjik reaksiyon sırasında insanlar genellikle nefes darlığı hissederler.
- Endişe: Anksiyete hiperventilasyona (hızlı, ağır solunum) neden olabilir.
- boğulma: Boğazınızdaki bir tıkanıklık, havanın ciğerlerinize girip çıkmasını zorlaştırabilir. Akciğerlerinize yiyecek veya bir nesne solumak da hava akışını engeller.
- pulmoner emboli: Bu, akciğerlerinizde bir kan pıhtısı olduğunda olur. Bu durum tıbbi bir acil durumdur.
- Kalp krizi: Kalbe giden kan akışını durduran bir tıkanıklık, korkutucu nefes darlığına neden olabilir. Bu semptomu diğer kalp krizi semptomlarıyla birlikte fark ederseniz, 911’i arayın.
- Enfeksiyon: Bronşit veya pnömoni gibi bir enfeksiyon, akciğerlerin bölümlerine hava akışını engelleyen mukus üretebilir. Bu, kana oksijen difüzyonunu engelleyebilir.
- İncinme: Kırık bir kaburga nefes almayı ağrılı ve zor hale getirebilir. Kanama ve anemi, kanda taşınan oksijen miktarını azaltan kırmızı kan hücrelerinin sayısını azaltabilir.
- İlaç tedavisi: Bazı ilaçlar göğüste sıkışma hissine neden olabilir. Astımlı bireylerde hipertansiyon için verilen statinler (kandaki yağları azaltan ilaçlar) ve beta blokerler bu belirtiye neden olabilir.
- Aşırı sıcaklıklar. Çok sıcak veya çok soğuk olmak, nefes almakta zorluk çekiyormuş gibi hissetmenize neden olabilir.
Bakım ve Tedavi
Doktorum nefes darlığını nasıl yönetebilir?
Doktorunuz, önce nefes darlığınıza neden olan durumu belirleyip sonra tedavi ederek dispneyi yönetmenize yardımcı olacaktır. Altta yatan duruma bağlı olarak, tedaviniz şunları içerebilir:
- Egzersiz yapmak: Fiziksel kondisyonunuzu geliştirmek kalbinizi ve akciğerlerinizi güçlendirebilir. Daha iyi genel sağlık, aktivite sırasında daha az gergin hissetmenize yardımcı olabilir. Kalp veya akciğer rahatsızlığı olsa bile, kardiyovasküler rehabilitasyon yardımcı olabilir. Sağlayıcı ayrıca nefes alma tekniklerini öğrenmenizi önerebilir.
- İlaç tedavisi: Bronkodilatör adı verilen inhale ilaçlar astımda ve KOAH’ta solunum yollarınızı rahatlatabilir. Ağrıyı veya kaygıyı gidermek için kullanılan ilaçlar nefes darlığını hafifletebilir.
- Oksijen terapisi: Burun deliklerindeki bir maske veya tüp yoluyla ekstra oksijen almak daha rahat nefes almanıza yardımcı olabilir. Bu, yalnızca kandaki oksijen seviyesi bir sağlık uzmanı tarafından ölçüldüğünde ve düşük olduğu gösterildiğinde uygundur.
Doktor nefes darlığıma neyin neden olduğunu nasıl belirleyecek?
Testler şunları içerebilir:
- Fizik sınavı: Bu, ateşinizi ölçmek ve göğsünüzü dinlemek gibi şeyleri kapsar. Ateş bir enfeksiyona işaret edebilir.
- Nabız oksimetresi: Bir sağlayıcı, kanınızda ne kadar oksijen bulunduğunu görmek için bir parmak sensörü kullanır.
- Göğüs röntgeni, BT taramaları veya diğer özel görüntüleme testleri: Halihazırda bir kronik durum teşhisine sahip değilseniz, bunlar nefes darlığı nedeni olabilir.
- Kan testleri: Bunlar anemi, enfeksiyonlar ve diğer durumları gösterebilir.
- Akciğer fonksiyon testleri: Bu testler ne kadar iyi nefes aldığınızı gösterir.
- Kardiyopulmoner egzersiz testi: Bu testler, koşu bandında veya sabit bisikletlerde yapılan egzersiz sırasında alınan oksijenin ve salınan karbondioksitin hacmini gösterir.
Nefes darlığını nasıl hafifletebilir veya rahatlatabilirim?
Nefes darlığını kendi başınıza önleyebilir veya rahatlatabilirsiniz. Yararlı adımlar şunları içerebilir:
- Boya dumanı ve araba egzozu gibi ciğerlerinizi tahriş edebilecek kimyasalları solumaktan kaçının.
- Nefes alma fonksiyonunuzu geliştirmek için nefes alma ve/veya gevşeme teknikleri uygulamak.
- Sigara içiyorsanız, sigarayı bırakmak. Şimdi sigara içmiyorsanız, sigaraya başlamayın.
- Sağlıklı kiloya ulaşmak ve korumak.
- Sıcaklıkların çok sıcak veya çok soğuk olduğu veya nemin yüksek olduğu zamanlarda aktiviteden kaçınmak. Akciğer hastalığınız varsa, radyo ve TV’de yayınlanan hava kirliliği (ozon) uyarılarını izleyin.
- Oksijen kullandığınızda ekipmanınızın iyi çalışır durumda olduğundan emin olun.
Doktor Ne Zaman Aranır?
Nefes darlığı konusunda doktorumu ne zaman aramalıyım?
Sık sık nefes darlığı hissedebileceğiniz bir durumunuz varsa, her gün sağlık uzmanınızın sağlığınıza dikkat etme konusundaki önerilerine uyduğunuzdan emin olun. Bu, KOAH ve astımda tepe akış testi yapmayı veya su tutmadığınızdan emin olmak için her gün kendinizi tartmayı içerebilir.
Şiddetli nefes darlığınız varsa veya nefes darlığınız günlük aktivitelerinizi etkiliyorsa doktorunuzu arayın. Bazen nefes darlığı, acil tedavi gerektiren tıbbi bir acil durumun işaretidir. 30 dakika dinlendikten sonra hala nefes almakta güçlük çekiyorsanız hastaneye gidin. Ayrıca, varsa hemen acil yardım alın:
- Mavi parmaklar veya dudaklar.
- Göğüs ağrısı veya ağırlığı, özellikle terleme ve mide bulantısı ile ilişkiliyse.
-
Kalp çarpıntısı (hızlı veya düzensiz kalp atışı).
- Yüksek ateş.
- Stridor (nefes alırken tiz ses) veya nefes alırken veya verirken hırıltı (ıslık sesi).
- Şişmiş ayak bilekleri veya ayaklar.
Discussion about this post