Mandibula, alt dişleri yerinde tutan büyük kemiktir.
Alt çene kemiği olarak da bilinen mandibula, yüzün en büyük ve en güçlü kemiğidir. Alt dişleri yerinde tutmakla görevli bu kemik simetrik, at nalı şeklindedir. Kafatasının diğer kemiklerine doğrudan bağlı olmayan mandibula, kafatasının tek hareketli kemiğidir ve çiğnemenin (çiğneme) ana kas gruplarına ve harekete izin veren temporomandibular eklemi oluşturan bağlara bağlıdır.KazanmakKazanmak
Bu kemikle ortaya çıkan sağlık sorunları genellikle travma nedeniyle kırık veya çıkık ile ilgilidir. Ayrıca çenenin yanlış gelişmesi nedeniyle oluşan hiza bozukluğunu düzeltmek için mandibula üzerinde düzeltici ameliyatlar yapılabilir.
Anatomi
En büyük yüz kemiği olan mandibula kabaca at nalı şeklindedir ve yüzün alt kenarlarını ve yanlarını tanımlar. Anatomik olarak iki ana bölüme ayrılır: vücut ve ramus.
Yapı
Mandibula gövdesi, kemiğin neredeyse dikdörtgen şeklindeki ön (ön) kısmıdır ve her iki taraftaki ramusa (kanat benzeri kısım) aşılanmıştır. Yetişkinlerde, dış yüzeyinin orta hattında, aşağı doğru hareket ettikçe zihinsel çıkıntı adı verilen bir depresyonu bölen ve çevreleyen mandibular simfiz adı verilen hafif bir çıkıntı vardır. Bu parçanın kenarları yukarı çıkarak zihinsel tüberkülü oluşturur.
Bunun yanında ve kesici (ön) dişlerin altında, kesici fossa adı verilen bir çöküntü vardır ve her iki tarafta küçük azı dişlerinin bitişiğinde mental foramen adı verilen bir açıklık vardır. Alveolar sınır olarak da bilinen üst sınır, dişler için oyuk boşluklar içerir.
Mandibulanın “kanatlarını” temsil eden ramus, vücudun her iki yanında yükselir ve mandibular çentik ile ayrılan iki sırtta son bulur: biri öne doğru koronoid süreç olarak adlandırılır ve diğeri başın arkasına doğru condylaris süreci olarak adlandırılır. . Bunlar, kemiğin hareket etmesine izin veren temporomandibular eklemi bağlar.
Ramusun alt yüzeyleri çene hattını tanımlar ve dış taraflar (çiğneme için) masseter kasına bağlanır. İç yüzeyler, önemli sinirlerin ve arterlerin ağız bölgesine erişmesine izin veren birkaç açıklık (fossa) içerir.
Konum
Mandibulanın çevredeki yapılarla ilişkileri, işlevini belirlemeye yardımcı olur. Özellikle, mandibular sinirin bir dalı olan alt alveolar sinir, mandibula foramenlerine erişir ve öne doğru ilerleyerek alt diş setine duyu sağlar. Mental foramenlerde keskin ve mental sinirlere ayrılır; bunlardan ikincisi alt dudağı zayıflatırken, birincisi mandibular premolar, köpek ve ayrıca lateral ve merkezi kesici dişler için duyuyu işler.
Bu kemiğin ağız hareketleriyle ilgili olduğu düşünüldüğünde, birçok önemli kas grubu da mandibula ile temas halindedir. Bu kemikten çok sayıda kas çıkar.
- Kesici fossadan mentalis (alt dudağın sarkmasını sağlayan) ve orbicularis oris (dudakları çevreleyen kaslar) ortaya çıkar.
- Mandibulanın oblik çizgisi, depressor labii inferioris ve depressor anguli oris’in ortaya çıktığı yerdir. Bunlar kaş çatma ile ilişkilidir.
- Mandibulanın alveolar süreci, buccinator kasının başladığı yerdir; bu kas çiğnemeye yardımcı olur.
- Milohyoid çizgiden kaçmak, ağız tabanından en önemli olan mylohyoid kastır. Ayrıca bu bölüm yutkunmada büyük rol oynayan üst yutak kıskacı ile bağlantılıdır.
- Zihinsel omurga iki önemli kas üretir: geniohyoid (milohyoid kası ve çeneyi birbirine bağlayan) ve genioglossus (dilin büyük bir bölümünü oluşturan yelpaze şeklindeki kas).
Ayrıca, aşağıdakiler dahil diğer kaslar mandibulaya bağlanır:
- Platisma köprücük kemiğinden çıkar ve mandibulanın alt tarafına doğru ilerler.
- Ramusun yan yüzeyine sokulan, çiğneme ve ağız hareketinin ana kaslarından biri olan yüzeysel masseterdir.
- Derin masseter ayrıca ramusun dış yüzeyindeki mandibulaya girer ve çiğneme hareketinde yer alır.
- Mandibular açının medial açısı (mandibulanın dış köşesi) ve ramus, medial pterygoid kasın girdiği yerdir. Bu kalın, kabaca dikdörtgen kas, çiğneme işlevinde de rol oynar.
- Kondiloid işleminde, çeneyi aşağı ve bir yandan diğer yana hareket ettiren ve bu nedenle çiğneme için bir başka önemli yapı olan lateral pterygoid kasın alt başı.
- Başın yanlarında yer alan ve aynı zamanda çiğnemeye yardımcı olan geniş, yelpaze şeklinde bir yapı olan temporalis kası, mandibulanın koronoid sürecine erişir.
Anatomik Varyasyonlar
Tipik olarak, erkeklerin kadınlardan daha fazla kare şeklinde mandibulaları vardır, bunun nedeni zihinsel çıkıntılarının daha büyük olması ve mandibular açının daha küçük olmasıdır.
Nadir durumlarda, ancak, alveolar kanal çoğaltılabilir veya hatta üç kopyalanabilir. Bu genellikle röntgende görülür ve bu kanalları dolduran sinirleri kazara delme ve hasar verme riski olduğundan ağız veya yüz cerrahisinde anestezi uygulamasını zorlaştırabilir.KazanmakKazanmak
Ek olarak, bazılarında anormal derecede küçük bir mandibula olan “mikrognati” adı verilen bir durum olabilir; diğerlerinde ise tam tersi -“prognati”- vardır ve bu da alttan ısırmaya yol açar.
Son olarak, temel olarak mandibula kemiklerinin eksik bir birleşimi olan yarık çene, embriyonik gelişim sırasında ortaya çıkabilir. Bu durumlarda çenenin ortasında Y şeklinde bir gamze vardır.
İşlev
Üst çene veya maksilla ile birlikte mandibula önemli bir yapısal ve koruyucu işlev görür. Sadece önemli sinirler ve kaslar bu kemiğin içinden geçip ondan çıkmakla kalmaz, aynı zamanda alt diş setini de barındırır.
Mandibula, ağzın herhangi bir hareketinin yanı sıra çiğneme işleviyle yakından ilgilidir.
İlişkili Koşullar
Mandibulada en sık görülen sorun bir kaza veya düşme sonucu oluşan kırık veya çıkıktır. Bu kırıklar en sık kemiğin kondil kısmında görülür, ancak vücut, mandibular açı ve ramusun diğer kısımları gibi diğer kısımlarda da ortaya çıkabilirler.KazanmakKazanmak
Çıkıklar da meydana gelebilir, bunların en sık görüleni mandibulanın geriye itilmesidir. Bunlar hastanın ağzını kapatamamasına veya yapının yanlış hizalanmasına neden olabilir.
Vücudun bu bölümünde mutlaka travma ile ilgili olmayan başka sorunlar da ortaya çıkabilir. Çenenin yanlış hizalanması – ister travma nedeniyle isterse doğal olarak ortaya çıksın – dişlere ciddi şekilde zarar verebilir ve başın ve boynun diğer kısımlarını etkileyebilir.
Ayrıca, mandibulanın pozisyonu uyku apnesi (aşırı horlama), yarık damak ve temporomandibular eklem rahatsızlıklarında (üst ve alt çenenin birleştiği yerde ağrı) rol oynayabilir.KazanmakKazanmak
Daha nadir, ancak daha az önemli olmayan bir durum, kemiğin bir enfeksiyonu olan osteomiyelittir.KazanmakBu, mandibula içinde geri dönüşü olmayan kemik parçalanmasına yol açabilir. Ek olarak, azı dişlerinde kistler -kese benzeri yapılar- oluşabilir ve bunlar tedavi edilmezse çene kemiğinin kendisi zarar görebilir.
Rehabilitasyon
Mandibula kırığı tedavisi, sorunun yeri ve kapsamına bağlıdır. Kopmayı değerlendirmek için bilgisayarlı tomografi (BT) taraması, röntgen veya manyetik rezonans görüntülemenin (MRI) ardından doktorların tipik olarak iki seçeneği vardır: redüksiyon veya fiksasyon.
Azaltma, kırık uçların konumlarına yaklaşmayı ve genellikle dişlerin etrafına sarılmış teller ile çeneyi bu konuma getirmeyi içerir. Fiksasyon, doğası gereği redüksiyona benzer, ancak uygun konumlandırma için üst ve alt dişleri birbirine sabitleyen ek bir ark çubuğunun kullanımını içerir. Yaralanmaya bağlı olarak, yumuşak dokuların da delinmesi ve ek destek olarak kullanılması gerekebilir.
Ortognatik cerrahi, çene hizasızlığından kaynaklanan problemlerin yanı sıra uyku apnesi, yarık damak ve temporomandibular eklem rahatsızlıklarını tedavi eder.KazanmakTemel olarak, bu, uyumu manipüle etmek için kemiğin bir kısmının kesilmesi ve şekillendirilmesi olan bir osteotomidir. Mikrognatisi olanlar, hizalamayı düzeltmek için bu tür bir ameliyatı gerektirebilir.
Ameliyattan sonra, çene kemiğinin kafatasının geri kalanına göre uygun şekilde konumlandırılmasını sağlamaya vurgu yapılarak önemli miktarda rehabilitasyon gerekecektir.
Discussion about this post