Koroner arter hastalığı nasıl teşhis edilir?

Koroner arter hastalığı ülkemizde en sık görülen kalp hastalığı türüdür. Bu hastalığa bazen koroner kalp hastalığı veya iskemik kalp hastalığı denir.

Bu yazıda, koroner arter hastalığının doktorlar tarafından nasıl teşhis edildiğini ve teşhise hazırlanmak için ne yapmanız gerektiğini öğreneceksiniz.

Bazı insanlar için koroner arter hastalığının ilk belirtisi kalp krizidir. Koroner arter hastalığına, kalbe (koroner arterler denir) ve vücudun diğer kısımlarına kan sağlayan arterlerin duvarlarında plak birikmesi neden olur.

Plak, arterdeki kolesterol ve diğer maddelerin tortularından oluşur. Plak birikmesi, arterlerin iç kısmının zamanla daralmasına neden olur ve bu da kan akışını kısmen veya tamamen bloke edebilir. Bu sürece ateroskleroz denir.

Koroner arter hastalığının belirtileri

Angina veya göğüs ağrısı ve rahatsızlığı, koroner arter hastalığının en sık görülen semptomudur. Angina, arterlerin içinde çok fazla plak birikerek daralmalarına neden olduğunda ortaya çıkabilir. Dar arterler, kalp kasınıza ve vücudunuzun geri kalanına giden kan akışını engelledikleri için göğüs ağrısına neden olabilir.

Birçok insan için koroner arter hastalığına sahip olduklarına dair ilk ipucu kalp krizidir. Kalp krizi belirtileri şunları içerir:

• Göğüs ağrısı veya rahatsızlığı (anjina)
• Zayıflık, sersemlik, mide bulantısı veya soğuk ter
• Kollarda veya omuzlarda ağrı veya rahatsızlık
• Nefes darlığı

Zamanla, koroner arter hastalığı kalp kasını zayıflatabilir. Bu süreç, kalbin kanı gerektiği gibi pompalayamadığı ciddi bir durum olan kalp yetmezliğine yol açabilir.

Koroner arter hastalığı teşhisi

Doktor tıbbi geçmişiniz hakkında sorular soracak, fizik muayene yapacak ve rutin kan testleri isteyecektir. Doktor, aşağıdakiler de dahil olmak üzere bir veya daha fazla tanı testi önerebilir:

• Elektrokardiyogram (EKG). Bir elektrokardiyogram, elektrik sinyallerini kalbinizden geçerken kaydeder. Bir EKG, genellikle önceki bir kalp krizinin veya devam eden bir kalp krizinin kanıtını ortaya çıkarabilir.
• Ekokardiyogram. Ekokardiyogram, kalbinizin görüntülerini üretmek için ses dalgalarını kullanır. Bir ekokardiyogram sırasında doktorunuz kalp duvarının tüm bölümlerinin kalbinizin pompalama faaliyetine normal şekilde katkıda bulunup bulunmadığını belirleyebilir. Zayıf hareket eden parçalar kalp krizi sırasında hasar görmüş veya çok az oksijen almış olabilir. Bu, koroner arter hastalığının veya diğer durumların bir işareti olabilir.
• Egzersiz yaparken test edin. Belirtileriniz ve semptomlarınız en sık egzersiz sırasında ortaya çıkıyorsa, doktorunuz EKG sırasında bir koşu bandında yürümenizi veya sabit bir bisiklet sürmenizi isteyebilir. Bazen bu egzersizleri yaparken ekokardiyogram da yapılır. Bazı durumlarda egzersiz yerine kalbinizi uyaracak ilaçlar kullanılabilir.
• Egzersiz yaparken nükleer test. Bu test, egzersiz yaptığınızdaki teste benzer, ancak EKG kayıtlarına görüntüler ekler. Bu test, dinlenme ve efor sırasında kalp kasınıza giden kan akışını ölçer. Kan dolaşımınıza bir izleyici enjekte edilir ve özel kameralar kalbinizde daha az kan akışı alan alanları tespit edebilir.
• Kardiyak kateterizasyon ve anjiyogram. Kardiyak kateterizasyon sırasında, doktor kasık, boyun veya kolunuzdaki bir atardamar veya damara ve kalbinize kadar nazikçe bir kateter yerleştirir. Kateteri doğru konuma yönlendirmek için röntgen ışınları kullanılır. Bazen boya kateterden enjekte edilir. Boya, kan damarlarının görüntülerde daha iyi görünmesine yardımcı olur ve herhangi bir tıkanıklığın ana hatlarını çizer. Tedavi gerektiren bir tıkanıklığınız varsa, koroner arterlerinizdeki kan akışını iyileştirmek için kateterden bir balon itilebilir ve şişirilebilir. Dilate arteri açık tutmak için tipik olarak bir ağ tüpü (stent) kullanılır.
• Kardiyak BT taraması. Kalbin BT taraması, doktorunuzun arterlerinizde arterleri daraltabilecek kalsiyum birikintilerini görmesine yardımcı olabilir. Önemli miktarda kalsiyum keşfedilirse, koroner arter hastalığı olası olabilir. BT taraması sırasında intravenöz olarak verilen bir kontrast boya aldığınız BT koroner anjiyogram, kalp atardamarlarınızın ayrıntılı görüntülerini üretebilir.

Bir doktorla randevu için hazırlanıyor

Koroner arter hastalığı semptomlarınız veya risk faktörleriniz olduğunu biliyorsanız, muhtemelen birinci basamak doktorunuzu göreceksiniz. Sonunda, bir kalp uzmanına (kardiyolog) sevk edilebilirsiniz.

İşte randevunuza hazırlanmanıza ve doktorunuzun ne soracağını bilmenize yardımcı olacak bazı bilgiler.

• Randevu öncesi kısıtlamaların farkında olun. Randevu aldığınızda, diyetinizi kısıtlamak gibi önceden yapmanız gereken bir şey olup olmadığını doktorunuza sorun. Örneğin bazı testler için önceden bir süre oruç tutmanız gerekebilir.
• Yaşadığınız herhangi bir semptomu yazın, koroner arter hastalığı ile ilgisi olmayan herhangi bir şey dahil.
• Önemli tıbbi bilgilerinizi yazın, teşhis konduğunuz diğer durumlar, aldığınız tüm ilaçlar ve takviyeler ve ailede kalp hastalığı öyküsü dahil.
• Bir aile üyesi veya arkadaş bulun randevuya kim sizinle gelebilir. Size eşlik eden biri doktorun söylediklerini hatırlamanıza yardımcı olabilir.
• Bir soru listesi yazın doktorunuza sormak için.

İlk randevunuzda doktorunuza sormanız gereken sorular şunlardır:

• Belirti ve semptomlarımın olası nedenleri nelerdir?
• Hangi testlere ihtiyacım var?
• Bir uzmana görünmeli miyim?
• Bir sonraki randevumu beklerken herhangi bir kısıtlamaya uymalı mıyım?
• Hangi acil durum belirtileri ve semptomları bir acil durum telefon numarasının aranmasını sağlamalıdır?

Bir kardiyoloğa sevk edilip edilmediğinizi sormanız gereken sorular şunlardır:

• Benim teşhisim nedir?
• Bu durumdan kaynaklanan uzun vadeli komplikasyon riskim nedir?
• Nasıl bir tedavi yöntemi önerirsiniz?
• İlaç öneriyorsanız, olası yan etkileri nelerdir?
• Ameliyat için aday mıyım? Neden veya neden olmasın?
• Hangi diyet ve yaşam tarzı değişikliklerini yapmalıyım?
• Hangi kısıtlamalara uymam gerekiyor?
• Takip ziyaretleri için beni ne sıklıkla göreceksiniz?
• Bu diğer sağlık sorunlarım var. Bu sorunları birlikte en iyi nasıl yönetebilirim?

Durumunuz hakkında ek sorular sormaktan çekinmeyin.

Doktorunuz ne sorabilir

Kalple ilgili belirti ve semptomlarınızı inceleyen bir doktor veya kardiyolog şunları sorabilir:

• Belirtileriniz neler?
• Belirtileri ne zaman yaşamaya başladınız?
• Belirtileriniz zamanla kötüleşti mi?
• Göğüs ağrınız veya nefes almada zorluk çekiyor musunuz?
• Egzersiz veya fiziksel efor semptomlarınızı daha da kötüleştiriyor mu?
• Ailenizdeki kalp problemlerinin farkında mısınız?
• Size başka sağlık sorunları teşhisi konuldu mu?
• Hangi ilaçları alıyorsun?
• Hiç radyasyon tedavisi gördünüz mü?
• Tipik bir haftada ne kadar egzersiz yapıyorsunuz?
• Tipik günlük diyetiniz nedir?
• Tütün içiyor musun? Ne kadar sigara içiyorsun?
• Alkol kullanır mısın? Ne kadar içersin?