Kanser aşıları hakkında bilmeniz gerekenler

Aşılar, vücudun hastalıklarla savaşmasına yardımcı olan ilaçlardır. Aşılar, zararlı mikropları ve hücreleri bulmak ve yok etmek için bağışıklık sistemini eğitir. Yaygın hastalıkları önlemek için hayatınız boyunca aldığınız birçok aşı vardır. Kansere karşı da aşılar var. Kanseri önleyen aşılar ve kanseri tedavi eden aşılar var.

Kanseri önleyen aşılar var mı?

Sağlıklı insanların virüslerin neden olduğu belirli kanserlere yakalanmasını engelleyebilecek aşılar vardır. Su çiçeği veya grip aşıları gibi, bu aşılar da vücudu bu virüslerden korur. Bu tür aşı, yalnızca bir kişi aşıyı virüs bulaşmadan önce alırsa işe yarar.

ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) tarafından onaylanmış kanseri önleyen 2 tip aşı vardır:

HPV aşısı. Bu aşı insan papilloma virüsüne (HPV) karşı koruma sağlar. Bu virüs vücutta uzun süre kalırsa bazı kanser türlerine neden olabilir. FDA, aşağıdakileri önlemek için HPV aşılarını onayladı:

• Rahim ağzı kanseri, vajina kanseri ve vulvar kanseri
• anal kanser
• Genital siğiller

HPV, ağız kanseri gibi FDA’nın aşıyı onaylamadığı başka kanserlere de neden olabilir.

Hepatit B aşısı. Bu aşı hepatit B virüsüne (HBV) karşı korur. Bu virüs karaciğer kanserine neden olabilir.

Kanseri tedavi eden aşılar var mı?

Tedavi aşıları veya terapötik aşılar olarak adlandırılan mevcut kanseri tedavi eden aşılar vardır. Bu aşılar, immünoterapi adı verilen bir kanser tedavisi türüdür. Bu aşılar, kanserle savaşmak için vücudun bağışıklık sistemini güçlendirmeye çalışır. Doktorlar zaten kanser olan kişilere tedavi aşıları verir. Farklı tedavi aşıları farklı şekillerde çalışır. Bu aşılar şunları yapabilir:

• Kanserin geri gelmesini önleyin
• Tedaviler sona erdikten sonra hala vücuttaki kanser hücrelerini yok edin
• Bir tümörün büyümesini veya yayılmasını durdurun

Kanser tedavisi aşıları nasıl çalışır?

Hücrelerin yüzeyinde bulunan antijenler, vücudun zararlı olduğunu düşündüğü maddelerdir. Bağışıklık sistemi antijenlere saldırır ve çoğu durumda onlardan kurtulur. Bu süreç, bağışıklık sistemini gelecekte bu antijenlerle savaşmasına yardımcı olan bir “hafıza” ile bırakır.

Kanser tedavisi aşıları, bağışıklık sisteminin antijenleri bulma ve yok etme yeteneğini artırır. Çoğu zaman, kanser hücrelerinin yüzeylerinde, sağlıklı hücrelerde bulunmayan kansere özgü antijenler adı verilen belirli moleküller bulunur. Bir aşı bu molekülleri bir kişiye verdiğinde, moleküller antijen görevi görür. Antijenler, bağışıklık sistemine, yüzeylerinde bu moleküllere sahip kanser hücrelerini bulmasını ve yok etmesini söyler.

Bazı kanser aşıları kişiye özeldir. Bu, sadece 1 kişi için yapıldığı anlamına gelir. Bu tip aşı, kişinin ameliyat sırasında alınan tümör örneklerinden üretilir. Diğer kanser aşıları kişiye özel değildir ve bir kişiye özgü olmayan belirli kanser antijenlerini hedefler. Doktorlar bu aşıları, tümör hücrelerinin yüzeyinde bu antijenlere sahip olan kişilere verir.

Çoğu kanser aşısı, yalnızca gönüllülerin kullanıldığı araştırma çalışmaları olan klinik denemeler yoluyla sunulur. 2010 yılında FDA, yayılmış prostat kanseri olan metastatik prostat kanseri olan kişiler için sipuleucel-T’yi (Provenge) onayladı. Sipuleucel-T, bir dizi adımla her kişiye göre uyarlanır:

• Beyaz kan hücreleri kişinin kanından çıkarılır. Beyaz kan hücreleri vücudun enfeksiyon ve hastalıklarla savaşmasına yardımcı olur.
• Beyaz kan hücreleri, prostat kanseri hücrelerini hedeflemek için bir laboratuvarda değiştirilir.
• Daha sonra doktor, değiştirilmiş hücreleri bir damar yoluyla kişiye geri koyar. Bu eylem kan nakline benzer. Bu modifiye edilmiş hücreler, bağışıklık sistemine prostat kanseri hücrelerini bulmayı ve yok etmeyi öğretir.

Başka bir aşı, vücuda enjekte edilen Bacillus Calmette-Guérin (BCG) adlı zayıflamış bir bakteri kullanır. Bu zayıflamış bakteri, erken evre mesane kanserini tedavi etmek için bağışıklık sistemini harekete geçirir.

Tedavi aşılarını kullanmanın zorlukları nelerdir?

İşe yarayan tedavi aşıları yapmak zorlu bir iştir çünkü:

Kanser hücreleri bağışıklık sistemini baskılar. Kanser ilk etapta bu şekilde başlayabilir ve büyüyebilir. Araştırmacılar, bu sorunu çözmeye çalışmak için aşılarda adjuvanlar kullanıyor. Adjuvan, vücudun bağışıklık tepkisini iyileştirmek için bir aşıya eklenen bir maddedir.

Kanser hücreleri kişinin kendi sağlıklı hücrelerinden başlar. Sonuç olarak, kanser hücreleri bağışıklık sistemine zararlı “görünmeyebilir”. Bağışıklık sistemi hücreleri bulup savaşmak yerine yok sayabilir.

Daha büyük veya daha gelişmiş tümörlerden sadece bir aşı kullanarak kurtulmak zordur. Bu, doktorların sıklıkla diğer tedavi yöntemleriyle birlikte kanser aşısı vermesinin bir nedenidir.

Hasta veya yaşlı kişilerde bağışıklık sistemi zayıf olabilir. Bir aşı aldıktan sonra vücutları güçlü bir bağışıklık tepkisi üretemeyebilir. Bu sorun, bir aşının ne kadar iyi çalıştığını sınırlar. Ayrıca bazı kanser tedavi yöntemleri kişinin bağışıklık sistemini zayıflatabilir. Bu sorun, vücudun bir aşıya ne kadar iyi yanıt verebileceğini sınırlar.

Bu nedenlerden dolayı, bazı araştırmacılar kanser tedavisi aşılarının daha küçük tümörler veya erken evrelerdeki kanser için daha iyi çalışabileceğini düşünüyor.

Aşılar ve klinik denemeler

Hem kanser önleme aşıları hem de kanser tedavisi aşıları hakkında daha fazla bilgi edinmek için klinik denemeler çok önemlidir. Araştırmacılar, aşağıdakiler de dahil olmak üzere birçok kanser türü için aşıları test ediyor:

Mesane kanseri. Araştırmacılar, HER2 antijeni ile değiştirilmiş bir virüsten yapılan bir aşının ne kadar iyi çalıştığını test ediyorlar. Bu antijenler veya moleküller, bazı mesane kanseri tümörlerinin yüzeyinde yaşar. Virüs, bağışıklık sisteminin bu tümör hücrelerini bulmasını ve yok etmesini öğretmeye yardımcı olabilir. Araştırmacılar ayrıca hangisinin daha iyi çalıştığını bilmek istiyor: standart mesane kanseri tedavisi veya aşı ile standart tedavi.

BEYİn tümörü. Beyin tümörü hücrelerinin yüzeyinde belirli moleküllere yönelik tedavi aşılarını test eden birçok çalışma var. Bazı çalışmalar yeni bulunan beyin kanserine odaklanıyor. Diğer çalışmalar, geri gelen veya tekrarlayan kansere odaklanır. Bu çalışmaların çoğu çocukları ve gençleri içermektedir.

Meme kanseri. Birçok çalışma, tek başına veya diğer tedavilerle birlikte verilen meme kanseri tedavi aşılarını test etmektedir. Diğer araştırmacılar meme kanserini önleyen aşıları klinik deneylere sokmak için çalışıyorlar.

Rahim ağzı kanseri. Yukarıda açıklandığı gibi FDA, rahim ağzı kanserini önleyen HPV aşılarını onayladı. Rahim ağzı kanserinin her aşamasının tedavisine yardımcı olan aşılar üzerinde araştırmalar devam etmektedir.

Kolorektal kanser. Araştırmacılar, vücuda kolorektal kansere neden olduğu düşünülen antijenlerle hücrelere saldırmasını söyleyen tedavi aşıları yapıyorlar. Bu antijenler arasında karsinoembriyonik antijen (CEA), MUC1, guanilil siklaz C ve NY-ESO-1 bulunur.

Böbrek kanseri. Araştırmacılar böbrek kanserini tedavi etmek için birçok kanser aşısını test ediyor. Ayrıca böbrek kanserinin sonraki aşamalarında geri gelmesini önlemek için aşıları test ediyorlar.

Lösemi. Çalışmalar, akut miyeloid lösemi (AML) ve kronik lenfositik lösemi (CLL) gibi çeşitli lösemi türleri için tedavi aşılarına bakıyor. Bazı aşılar, kemik iliği/kök hücre nakli gibi diğer tedavi yöntemlerinin daha iyi çalışmasına yardımcı olmak için kullanılır. Bir kişinin kanser hücrelerinden ve diğer hücrelerden yapılan diğer aşılar, bağışıklık sisteminin kanseri yok etmesine yardımcı olabilir.

Akciğer kanseri. Klinik deneylerdeki akciğer kanseri tedavisi aşıları antijenleri hedefler.

Melanom. Araştırmacılar, tek başına veya diğer tedavilerle birlikte verilen birçok melanom aşısını test ediyor. Aşılardaki tahrip olmuş melanom hücreleri ve antijenler, bağışıklık sistemine vücuttaki diğer melanom hücrelerini yok etmesini söyler.

Miyelom. Remisyona yakın olan multipl miyelomlu insanlar için aşı arayan birçok klinik çalışma vardır. Bu, doktorların artık vücutta kanseri bulamayacağı ve hiçbir semptom olmadığı anlamına gelir. Araştırmacılar ayrıca için için yanan miyelomlu veya otolog kemik iliği/kök hücre nakli olması gereken kişilerde aşıları test ediyorlar.

Pankreas kanseri. Araştırmacılar, bağışıklık sisteminin pankreas kanseri hücrelerine tepkisini artırmak için tasarlanmış birçok tedavi aşısı üzerinde çalışıyorlar. Aşı tek tedavi olarak veya başka bir tedavi yöntemiyle birlikte verilebilir.

Prostat kanseri. Yukarıda belirtildiği gibi, sipuleucel-T, doktorların yayılmış prostat kanseri olan kişileri tedavi etmek için kullanabileceği bir aşıdır. Şimdi çalışmalar, aşının prostat kanseri olan insanlara daha erken aşamalarda yardımcı olup olmayacağını görmek istiyor.

Sağlık ekibinize sorulacak sorular

Bir kanser tedavisi aşısı klinik çalışmasına katılma hakkında daha fazla bilgi edinmek istiyorsanız, sağlık ekibinizle görüşün. Şu soruları sormak isteyebilirsiniz:

• Kanser tipim ve evrem için bir aşıyı test eden bir klinik deney var mı?
• Klinik araştırma nerede bulunur?
• Aşı nedir ve nasıl çalışır?
• aşı nasıl yapılır? Aşıyı yapmak için kan hücrelerine veya tümör dokusunun çıkarılmasına ihtiyacım olacak mı? Nasıl kaldıracaksınız?
• Aşıyı nasıl ve ne sıklıkla alacağım?
• Aşıya ne kadar süreyle ihtiyacım olacak?
• Hangi yan etkiler ortaya çıkabilir?
• Aşıyı radyasyon tedavisi veya kemoterapi gibi diğer tedavi yöntemleriyle birlikte alabilir miyim?
• Bu kanser için diğer tedavi seçenekleri nelerdir?