Kronik kabızlık, birkaç hafta veya daha uzun süren seyrek dışkılama veya zor dışkı geçişidir.
Kabızlık genellikle haftada üçten az dışkılama olarak tanımlanır.
Ara sıra kabızlık çok yaygın olsa da, bazı insanlar günlük görevlerini yerine getirme yeteneklerini engelleyebilecek kronik kabızlık yaşarlar. Kronik kabızlık, insanların dışkılama için aşırı zorlanmalarına da neden olabilir.
Kronik kabızlık tedavisi kısmen altta yatan nedene bağlıdır. Ancak bazı durumlarda neden asla bulunmaz.
Kronik kabızlık belirtileri
Kronik kabızlığın belirtileri ve semptomları şunları içerir:
- Haftada üçten az dışkılama
- Topaklı veya sert dışkıya sahip olmak
- Dışkılamak için süzme
- Rektumunuzda dışkılamayı önleyen bir tıkanıklık varmış gibi hissetmek
- Dışkıyı rektumunuzdan tamamen boşaltamayacakmışsınız gibi hissetmek
- Karnınıza bastırmak için ellerinizi kullanmak ve rektumunuzdan dışkıyı çıkarmak için parmağınızı kullanmak gibi rektumunuzu boşaltmak için yardıma ihtiyaç duymak
Son üç ay içinde bu semptomlardan iki veya daha fazlasını yaşadıysanız, kabızlık kronik olarak kabul edilebilir.
Ne zaman doktora görünmen gerekiyor?
Dışkılama alışkanlıklarınızda açıklanamayan ve kalıcı değişiklikler yaşarsanız, doktorunuzdan randevu almanız gerekir.
Kabızlığa ne sebep olur?
Kabızlık en yaygın olarak, atık veya dışkı sindirim sisteminde çok yavaş hareket ettiğinde veya rektumdan etkili bir şekilde atılamadığında ortaya çıkar, bu da dışkının sertleşmesine ve kurumasına neden olabilir. Kronik kabızlığın birçok olası nedeni vardır.
Kolon veya rektumdaki tıkanmalar
Kolon veya rektumdaki tıkanmalar dışkı hareketini yavaşlatabilir veya durdurabilir. Nedenleri şunları içerir:
- Anüs çevresindeki deride küçük yırtıklar (anal fissür)
- Bağırsaklarda tıkanma (bağırsak tıkanıklığı)
- Kolon kanseri
- Kolonun daralması (bağırsak darlığı)
- Kolona baskı yapan diğer karın kanseri
- Rektum kanseri
- Vajinanın arka duvarında rektum çıkıntısı (rektosel)
Kolon ve rektum çevresindeki sinirlerle ilgili sorunlar
Nörolojik problemler, kolon ve rektumdaki kasların kasılmasına ve dışkıyı bağırsaklarda hareket ettirmesine neden olan sinirleri etkileyebilir. Nedenleri şunları içerir:
- Bedensel fonksiyonları kontrol eden sinirlerde hasar (otonom nöropati)
- Çoklu skleroz
- Parkinson hastalığı
- Omurilik yaralanması
- İnme
Eliminasyonla ilgili kaslarda zorluk
Dışkılamayla ilgili pelvik kaslarla ilgili sorunlar kronik kabızlığa neden olabilir. Bu sorunlar şunları içerebilir:
- Dışkılamaya (anismus) izin vermek için pelvik kasları gevşetememe
- Gevşeme ve kasılmayı doğru bir şekilde koordine etmeyen pelvik kaslar (disinerji)
- Zayıflamış pelvik kaslar
Vücuttaki hormonları etkileyen durumlar
Hormonlar vücudunuzdaki sıvıları dengelemeye yardımcı olur. Hormon dengesini bozan hastalıklar ve durumlar, aşağıdakiler dahil kabızlığa neden olabilir:
- Diyabet
- Aşırı aktif paratiroid bezi (hiperparatiroidizm)
- Gebelik
- Yetersiz tiroid (hipotiroidizm)
Risk faktörleri
Kronik kabızlık riskinizi artırabilecek faktörler şunları içerir:
- Yaşlı bir yetişkin olmak
- Kadın olmak
- Susuz kalmak
- Lif oranı düşük bir diyet yemek
- Çok az veya hiç fiziksel aktivite yapmamak
- Sakinleştiriciler, opioid ağrı kesiciler, bazı antidepresanlar veya kan basıncını düşürmek için ilaçlar dahil olmak üzere belirli ilaçları almak
- Depresyon veya yeme bozukluğu gibi bir akıl sağlığı sorununa sahip olmak
Kronik kabızlıktan kaynaklanan komplikasyonlar
Kronik kabızlığın komplikasyonları şunları içerir:
- Anüsünüzdeki şişmiş damarlar (hemoroid). Dışkılamak için zorlanmak, anüsünüzün içindeki ve etrafındaki damarlarda şişmeye neden olabilir.
- Anüsünüzdeki yırtık cilt (anal fissür). Büyük veya sert bir dışkı, anüste küçük yırtıklara neden olabilir.
- Çıkarılamayan dışkı (dışkı çarpması). Kronik kabızlık, bağırsaklarınızda sıkışan sertleşmiş dışkı birikmesine neden olabilir.
- Anüsten dışarı çıkan bağırsak (rektal sarkma). Dışkılamak için ıkınma, az miktarda rektumun gerilmesine ve anüsten dışarı çıkmasına neden olabilir.
Kronik kabızlığın önlenmesi
Aşağıdakiler kronik kabızlıktan kaçınmanıza yardımcı olabilir.
- Diyetinize fasulye, sebze, meyve, tam tahıllı gevrekler ve kepek dahil bol miktarda yüksek lifli yiyecekler ekleyin.
- İşlenmiş yiyecekler, süt ürünleri ve et ürünleri gibi düşük miktarda lif içeren yiyecekleri daha az yiyin.
- Bol sıvı tüketin.
- Mümkün olduğunca aktif kalın ve düzenli egzersiz yapmaya çalışın.
- Stresi yönetmeye çalışın.
- Dışkı yapma dürtüsünü görmezden gelmeyin.
- Özellikle yemekten sonra düzenli bir dışkılama programı oluşturmaya çalışın.
- Katı yiyecekler yemeye başlayan çocukların diyetlerinde bol miktarda lif aldığından emin olun.
Teşhis
Doktorlar, genel fizik muayene ve dijital rektal muayeneye ek olarak, kronik kabızlığı teşhis etmek ve nedenini bulmaya çalışmak için aşağıdaki testleri ve prosedürleri kullanır:
- Kan testleri. Doktorunuz düşük tiroid (hipotiroidizm) veya yüksek kalsiyum seviyeleri gibi sistemik bir durum arayacaktır.
- Bir röntgen. Bir röntgen, doktorunuzun bağırsaklarımızın tıkalı olup olmadığını ve kolon boyunca dışkı olup olmadığını belirlemesine yardımcı olabilir.
- Rektum ve alt veya sigmoid kolon muayenesi (sigmoidoskopi). Bu prosedürde, doktorunuz rektumunuzu ve kolonunuzun alt kısmını incelemek için anüsünüze ışıklı, esnek bir tüp yerleştirir.
- Rektum ve tüm kolonun incelenmesi (kolonoskopi). Bu teşhis prosedürü, doktorunuzun tüm kolonu esnek, kamera donanımlı bir tüp ile incelemesine izin verir.
- Anal sfinkter kas fonksiyonunun değerlendirilmesi (anorektal manometri). Bu prosedürde, doktorunuz anüsünüze ve rektumunuza dar, esnek bir tüp yerleştirir ve ardından tüpün ucuna küçük bir balon şişirir. Cihaz daha sonra sfinkter kası içinden geri çekilir. Bu prosedür, doktorunuzun dışkılamak için kullandığınız kasların koordinasyonunu ölçmesini sağlar.
- Anal sfinkter kas hızının değerlendirilmesi (balon çıkarma testi). Genellikle anorektal manometri ile birlikte kullanılan bu test, suyla doldurulmuş ve rektumunuza yerleştirilmiş bir balonu dışarı itmeniz için geçen süreyi ölçer.
-
Yiyeceklerin kolondan ne kadar iyi geçtiğinin değerlendirilmesi (kolon geçişi çalışması). Bu prosedürde, bir radyoopak işaretleyici veya bir kablosuz kayıt cihazı içeren bir kapsülü yutabilirsiniz. Kapsülün kolonunuzdaki ilerlemesi 24 ila 48 saat boyunca kaydedilecek ve röntgenlerde görülebilecektir.
Bazı durumlarda, radyokarbonla etkinleştirilmiş yiyecekler yiyebilirsiniz ve özel bir kamera ilerlemesini kaydeder (sintigrafi). Doktorunuz bağırsak kası disfonksiyonu belirtilerini ve yiyeceklerin kolonunuzdan ne kadar iyi geçtiğini arayacaktır.
- Dışkılama sırasında rektumun röntgeni (defekografi). Bu prosedür sırasında doktorunuz rektumunuza baryumdan yapılmış yumuşak bir macun yerleştirir. Daha sonra dışkı gibi baryum hamurunu uzatırsınız. Baryum, röntgen ışınlarında ortaya çıkar ve bir prolapsusu veya kas fonksiyonu ve kas koordinasyonu ile ilgili sorunları ortaya çıkarabilir.
- MRI defekografisi. Bu prosedür sırasında, baryum defekografisinde olduğu gibi, bir doktor rektumunuza kontrast jel yerleştirecektir. Daha sonra jeli geçirirsiniz. MRI tarayıcı, dışkılama kaslarının işlevini görselleştirebilir ve değerlendirebilir. Bu test ayrıca rektosel veya rektal sarkma gibi kabızlığa neden olabilecek sorunları teşhis edebilir.
Kronik kabızlığın tedavisi
Kronik kabızlık tedavisi genellikle diyet ve yaşam tarzı değişiklikleri ile başlar ve dışkının bağırsaklarınızda hareket etme hızını arttırır. Bu değişiklikler yardımcı olmazsa, doktorunuz ilaç tedavisi veya ameliyat önerebilir.
Diyet ve yaşam tarzı değişiklikleri
Doktorunuz kabızlığınızı gidermek için aşağıdaki değişiklikleri önerebilir:
-
Lif alımınızı artırın. Diyetinize lif eklemek dışkınızın ağırlığını artırır ve bağırsaklarınızdan geçişini hızlandırır. Her gün yavaş yavaş daha fazla taze meyve ve sebze yemeye başlayın. Tam tahıllı ekmekleri ve tahılları seçin.
Doktorunuz her gün tüketmeniz için belirli sayıda gram lif önerebilir. Genel olarak, günlük diyetinizde her 1000 kalori için 14 gram lif hedefleyin.
Yediğiniz lif miktarındaki ani bir artış şişkinliğe ve gaza neden olabilir, bu nedenle yavaş başlayın ve birkaç hafta içinde hedefinize ulaşmak için çalışın.
- Haftanın çoğu günü egzersiz yapın. Fiziksel aktivite bağırsaklarınızdaki kas aktivitesini artırır. Haftanın çoğu günü egzersiz yapmaya çalışın. Halihazırda egzersiz yapmıyorsanız, bir egzersiz programına başlamak için yeterince sağlıklı olup olmadığınızı doktorunuzla konuşun.
- Dışkılama dürtüsünü görmezden gelmeyin. Banyoda zamanınızı ayırın, dikkatiniz dağılmadan ve aceleye gelmeden kendinize dışkılamak için yeterli zaman tanıyın.
Müshiller
Birkaç tür müshil vardır. Her biri, dışkılamayı kolaylaştırmak için biraz farklı çalışır. Aşağıdakiler tezgahta mevcuttur:
- Lif takviyeleri. Lif takviyeleri dışkınıza hacim katar. Hacimli dışkılar daha yumuşaktır ve geçişi daha kolaydır. Lif takviyeleri arasında psyllium (Metamucil, Konsyl), kalsiyum polikarbofil (FiberCon, Equalactin) ve metilselüloz (Citrucel) bulunur.
- Uyarıcılar. Bisakodil (Correctol, Dulcolax) ve sennosides (Senokot, Ex-Lax, Perdiem) gibi uyarıcılar bağırsaklarınızın kasılmasına neden olur.
- Ozmotikler. Ozmotik laksatifler, bağırsaklardan sıvı salgılanmasını artırarak ve dışkılamayı uyarmaya yardımcı olarak dışkının kolondan geçmesine yardımcı olur. Örnekler arasında oral magnezyum hidroksit (Phillips’in Magnesia Sütü, Dulcolax Magnesia Sütü), magnezyum sitrat, laktuloz (Cholac, Constilac), polietilen glikol (Miralax, Glycolax) yer alır.
- Yağlayıcılar. Mineral yağ gibi kayganlaştırıcılar, dışkının kolonunuzda daha kolay hareket etmesini sağlar.
- Dışkı yumuşatıcılar. Docusate sodyum (Colace) ve docusate kalsiyum (Surfak) gibi dışkı yumuşatıcılar bağırsaklardan su çekerek dışkıyı nemlendirir.
- Lavman ve fitiller. Sabunlu veya sabunsuz musluk suyu lavmanları, dışkıyı yumuşatmak ve bağırsak hareketi oluşturmak için yararlı olabilir. Gliserin veya bizakodil fitiller ayrıca yağlama ve stimülasyon sağlayarak dışkıyı vücuttan dışarı çıkarmaya yardımcı olur.
Diğer ilaçlar
Reçetesiz satılan ilaçlar kronik kabızlığınıza yardımcı olmuyorsa, özellikle irritabl bağırsak sendromunuz varsa doktorunuz reçeteli bir ilaç önerebilir.
- Bağırsaklarınıza su çeken ilaçlar. Kronik kabızlığı tedavi etmek için bir dizi reçeteli ilaç mevcuttur. Lubiprostone (Amitiza), linaclotide (Linzess) ve plekanatid (Trulance) bağırsaklarınıza su çekerek ve dışkı hareketini hızlandırarak çalışır.
- Serotonin 5-hidroksitriptamin 4 reseptörleri. Prucalopride (Motegrity) dışkıyı kolon boyunca hareket ettirmeye yardımcı olur.
- Çevresel olarak etkili mu-opioid reseptör antagonistleri (PAMORA’lar). Kabızlığa opioid ağrı kesiciler neden oluyorsa, PAMORA Naloksegol (Movantik) ve metilnaltrekson (Relistör) gibi, bağırsağın hareket etmesini sağlamak için opioidlerin bağırsak üzerindeki etkisini tersine çevirir.
Pelvik kaslarınızı eğitin
Biofeedback eğitimi, pelvisinizdeki kasları gevşetmeyi ve sıkılaştırmayı öğrenmenize yardımcı olacak cihazlar kullanan bir terapistle çalışmayı içerir. Dışkılama sırasında doğru zamanda pelvik taban kaslarınızı gevşetmek, dışkıyı daha kolay geçirmenize yardımcı olabilir.
Biofeedback seansı sırasında, kas gerginliğini ölçmek için özel bir tüp (kateter) rektumunuza yerleştirilir. Terapist, pelvik kaslarınızı dönüşümlü olarak gevşetmek ve sıkılaştırmak için egzersizler boyunca size rehberlik eder. Bir makine kaslarınızın gerginliğini ölçecek ve kaslarınızı gevşettiğinizi anlamanıza yardımcı olmak için sesler veya ışıklar kullanacaktır.
Ameliyat
Başka tedavileri denediyseniz ve kronik kabızlığınızın nedeni bir tıkanma, rektosel veya darlıksa cerrahi bir seçenek olabilir.
Diğer tedavileri başarıyla deneyen ve kolon boyunca dışkının anormal derecede yavaş hareket ettiği kişiler için, kolonun bir kısmının cerrahi olarak çıkarılması bir seçenek olabilir. Kolonun tamamını çıkarmak için ameliyat nadiren gereklidir.
.
Discussion about this post