genel bakış
İmmünosupresanlar nelerdir?
İmmünosupresanlar, bağışıklık sisteminizi kontrol altında tutan ilaçlardır.
Vücudun bağışıklık sistemi hastalığa neden olan enfeksiyonlarla savaşmaya yardımcı olur. Ancak bazen bağışıklık sistemi yanlışlıkla sağlıklı hücrelere ve dokulara saldırır. İmmünosupresanlar bu yanıtı yavaşlatabilir veya durdurabilir.
Kim immünosupresanlara ihtiyaç duyar?
Aşağıdaki durumlarda sağlık hizmeti sağlayıcınız immünosupresanlar önerebilir:
- Otoimmün rahatsızlığı.
-
Organ nakli.
-
Kök hücre veya kemik iliği nakli.
Otoimmün hastalıklarda immünosupresanların rolü nedir?
Bir otoimmün hastalığınız olduğunda, bağışıklık sistemi sağlıklı doku ve hücreleri yabancı istilacılar (mikroplar gibi) ile karıştırır. Bağışıklık sistemi esasen vücuda karşı döner ve ona saldırır. Vücudun hangi bölümünün saldırı altında olduğuna bağlı olarak, bu tepki farklı tipte otoimmün hastalıklara yol açabilir.
İmmünosupresanlar, bağışıklık sistemini geri tutarak hücre hasarını ve iltihabı önlemeye yardımcı olur. Bu ilaçlar semptomları en aza indirir. Hatta bir otoimmün hastalığı remisyona sokabilirler (hastalığa dair hiçbir belirtiniz yok).
Aşağıdaki otoimmün hastalıklardan birine sahipseniz immünosupresanlara ihtiyacınız olabilir:
-
Alopesi areata.
-
Crohn hastalığı ve ülseratif kolit dahil olmak üzere inflamatuar bağırsak hastalığı.
-
Lupus.
-
Çoklu skleroz.
-
Sedef hastalığı veya psoriatik artrit.
-
Romatizmal eklem iltihabı.
Organ nakillerinde immünosupresanların rolü nedir?
Organ nakli olan kişiler için, bağışıklığı baskılayıcı maddeler organ reddini önlemeye yardımcı olur. Bağışıklık sisteminiz, yeni organın orijinal bedeninizin bir parçası olmadığını biliyor. Yeni organı bir tehdit olarak algılar ve onu yok etmeye çalışır. İmmünosupresanlar bu yanıtı kontrol ederek yeni organı korur.
Organ nakli sırasında güçlü dozlarda immünosupresanlar (indüksiyon ajanları) alacaksınız. Bu, nakil başarısının sağlanmasına yardımcı olur. Organ reddini önlemek için ömür boyu her gün immünosupresanlar (koruyucu ilaçlar) almanız gerekir.
Bağışıklık sisteminiz yeni organa uyum sağladıkça ilaç dozu zamanla azalabilir. Sağlık hizmeti sağlayıcıları genellikle organ nakli için prednizon reçete eder.
Kök hücre (kemik iliği) nakillerinde immünosupresanların rolü nedir?
Kök hücre nakli, aşağıdakiler de dahil olmak üzere birçok durumu tedavi edebilir:
- Lösemi, lenfoma ve multipl miyelom gibi kan kanserleri.
- Orak hücre hastalığı ve talasemi gibi kan hastalıkları.
- Aplastik anemi gibi kemik iliği sorunları.
Bazı kök hücre nakilleri kendi hücrelerinizi kullanır (otolog nakil). Otolog transplantı olan kişilerin immünosupresan ilaçlara ihtiyacı yoktur.
Allojenik kök hücre nakli, vücudunuzdaki hastalıklı hücreleri bir donörden (greft olarak adlandırılan) sağlıklı olanlarla değiştirir. Bir nakilden sonra, donör hücreler vücudunuzda (konakçı) yeni bir bağışıklık sistemi oluşturmaya başlar.
Bazen bu yeni bağışıklık sistemi vücudunuzu yabancı olarak görür. Bağışıklık sistemi sağlıklı doku ve organlara saldırabilir. Bu, graft-versus-host hastalığına (GVHD) yol açar.
İmmünosupresanlar GVHD şansını azaltır. Kök hücre nakli sırasında ve sonrasında birkaç hafta ila aylar boyunca farklı intravenöz (IV) veya oral immünosupresanlar alırsınız. Yeni bağışıklık sistemi yerleşene kadar yıllarca bağışıklık bastırıcı kullanmanız gerekebilir.
İmmünosupresan türleri nelerdir?
Prednizon gibi kortikosteroidler, sağlık hizmeti sağlayıcılarının reçete ettiği en yaygın immünosupresanlar arasındadır. Ancak birçok immünosupresan türü vardır. Sağlayıcınız, özel durumunuza ve semptomlarınıza göre bir ilaç (veya immünosupresanların bir kombinasyonunu) seçecektir.
İmmünosupresanları hap veya sıvı, IV veya enjeksiyon (atış) olarak alabilirsiniz. İmmünosupresan türleri şunları içerir:
- Adalimumab (Humira®) ve infliximab (Remicade®) gibi biyolojikler.
- Takrolimus (Envarsus XR® veya Protopic) ve siklosporin (Gengraf®, Neoral® veya Sandimmune®) gibi kalsinörin inhibitörleri.
- Kortikosteroidler (prednizon).
- Mikofenolat mofetil (CellCept®) gibi inozin monofosfat dehidrojenaz (IMDH) inhibitörleri.
- Tofacitinib (Xeljanz®) gibi Janus kinaz inhibitörleri.
- Sirolimus (Rapamune®) gibi rapamisin (mTOR) inhibitörlerinin mekanik hedefi.
- Basiliximab (Simulect®) gibi monoklonal antikorlar.
Riskler / Faydalar
İmmünosupresanların potansiyel yan etkileri nelerdir?
Bağışıklık baskılayıcıların vücut üzerinde güçlü etkileri olabilir. Sağlık uzmanınız, ilaç seviyelerinin çok yükselmediğinden emin olmak için düzenli kan testleri isteyecektir. Yüksek dozlar ciddi yan etkilere neden olabilir.
Yan etkiler, immünosupresanın tipine bağlı olarak değişir. Bu ilaçlar şunlara neden olabilir:
-
Akne.
-
Şeker hastalığı.
-
Tükenmişlik.
- Saç dökülmesi veya büyümesi.
-
baş ağrısı Konsantre olma veya hatırlama sorunu.
-
Yüksek tansiyon.
- Ağız yaraları.
- İnceltici kemikler (osteoporoz).
- titreme
- Kilo almak.
-
Mide rahatsızlığı ve mide bulantısı ve kusma.
İmmünosupresanların potansiyel riskleri veya komplikasyonları nelerdir?
Bastırılmış bir bağışıklık sistemi, enfeksiyonlarla savaşmakta zorlanır. Aşağıdakileri geliştirme riskiniz daha yüksektir:
- MRSA ve sepsis gibi kan enfeksiyonları.
- Pamukçuk ve cilt mantarı gibi mantar enfeksiyonları.
- Selülit gibi cilt enfeksiyonları.
- Soğuk algınlığı, grip ve zatürre dahil olmak üzere solunum yolu enfeksiyonları.
Doktor Ne Zaman Aranır?
Sağlık uzmanımı ne zaman aramalıyım?
Aşağıdaki durumlarda sağlık uzmanınızı aramalısınız:
- Aşırı yorgunluk veya zayıflık.
-
Bel ağrısı.
- Mide bulantısı, kusma, karın ağrısı veya kilo endişeleri.
-
Ağrılı idrara çıkma veya sık idrara çıkma.
- Ateş ve titreme dahil enfeksiyon belirtileri.
ek detaylar
İmmünosupresanlar alırken hangi takip bakımına ihtiyacım var?
İlaç etkinliğini ve yan etkilerini izlemek için daha sık kan testi yaptıracaksınız. Sağlık uzmanınız, semptomlara ve yan etkilere bağlı olarak dozu artırabilir veya azaltabilir.
Otoimmün hastalıkları ve organ nakli olan kişiler genellikle bu ilaçları ömür boyu alırlar. Kök hücre nakli alıcıları, GVHD riski geçtikten sonra ilaçları almayı bırakabilir.
İmmünosupresanları nasıl almalıyım?
Bağışıklık baskılayıcıların güçlü etkileri vardır. Sağlık hizmeti sağlayıcınızın direktiflerini takip etmek önemlidir. Reçeteli ilacı günlük olarak, tercihen her gün aynı saatte almalısınız.
Bir günlük ilacı atlamak, bir otoimmün hastalığın alevlenmesine (semptomların geri dönmesi veya kötüleşmesi) neden olabilir. Nakil alıcıları için kaçırılan bir doz, sizi organ reddi veya GVHD komplikasyonları riskine sokabilir. Bir dozu kaçırırsanız, sağlayıcınıza başvurmalısınız.
Hamileyken veya emzirirken immünosupresan almak güvenli midir?
Bağışıklık baskılayıcı kullanan herkes, hamile kalmadan önce sağlık uzmanlarıyla konuşmalıdır. Bazı immünosupresanlar doğum kusurlarına neden olabilir. Bazı ilaçlar hamilelik veya emzirme döneminde alınması zararlı olabilir. Farklı bir ilaca geçmeniz gerekebilir.
İmmünosupresanlar birçok insan için hayat kurtaran faydalar sunar. Ancak bağışıklık sisteminizi bastırmak yan etkilere yol açabilir ve sağlık komplikasyonları riskinizi artırabilir. Sağlık uzmanınız durumunuzu dikkatle izleyecek ve ilaç yan etkilerini kontrol edecektir. En az sorunla en etkili tedaviyi almak için ilaçları veya dozaj miktarlarını değiştirebilirsiniz. Sağlayıcınıza, yaşamı kesintiye uğratan yan etkiler yaşarsanız veya ilaç semptomlarda rahatlama sağlamazsa bildirin.
Discussion about this post