Hafıza ve yaşlanma
Bellek, “öğrenilmiş ve akılda tutulmuş olanı yeniden üretme veya hatırlama gücü veya süreci” olarak tanımlanır (Merriam-Webster Dictionary). Geçmişimizi hatırlama ve hatırlama yeteneğimiz, bizi ailelerimize, arkadaşlarımıza ve topluluğumuza bağlayan şeydir.
Yaşlandıkça, yaşlanma sürecinin bir parçası olarak hafızadaki ince değişiklikler doğal olarak meydana gelir. Ancak bazen bu değişiklikler beklenenden daha erken veya beklenenden daha hızlı gerçekleşir. Bu değişiklikler genellikle fark edilmez, ancak bazen kendimizi veya başkalarını rahatsız edebilir. Hafıza ile ilgili sorunlara neden olabilecek veya yaşa bağlı normal değişiklikleri daha da kötüleştirebilecek birçok şey vardır. Örneğin, bazen hafızadaki değişiklikler bir ilacın yan etkisinden veya depresyon, anksiyete, uyku sorunları, kalp hastalığı, beyindeki enfeksiyonlar, beyin tümörü, kan pıhtıları, kafa travması, tiroid gibi mevcut veya gelişen bir sağlık sorununa bağlı olabilir. hastalık, dehidrasyon veya vitamin eksikliği. Bu durumda, durumu tanımlamak ve tedavi etmek hafızanızı iyileştirebilir.
Ancak hafıza kaybı, günlük işlerimizi ve hayattaki alışılmış rollerimizi yerine getirmemizi engellediğinde, sağlık profesyonelleri tarafından daha fazla değerlendirilmesi gereken bir sağlık sorunu haline gelir.
Normal yaşlanmanın beklenen bir parçası olan bellek sorunları nelerdir?
Basit unutkanlık (“eksik anahtarlar”) ve isimleri, tarihleri ve olayları hatırlamada gecikme veya yavaşlama, normal yaşlanma sürecinin bir parçası olabilir. Yeni bilgileri öğrenme, bilgileri geri çağırma ve tanıdık bilgileri tanıma dahil olmak üzere birden fazla bellek süreci vardır. Bu süreçlerin her biri kesintiye uğrayarak unutma deneyimine yol açabilir. Aşağıda gösterildiği gibi, her biri normal yaşlanmadan farklı şekilde etkilenebilen farklı bellek türleri de vardır.
Korunmuş hafıza fonksiyonları
- Uzak bellek (yıllar önceki olayları hatırlama yeteneği)
- Prosedürel bellek (görevleri gerçekleştirme)
- Semantik hatırlama (genel bilgi)
Azalan hafıza işlevleri
- Yeni bilgiler öğrenmek
- Yeni bilgileri hatırlama (yeni bir şey öğrenmesi ve hatırlaması daha uzun sürer)
Normal yaşlanma ile başka hangi bilişsel değişiklikler meydana gelir?
- Dil, normal yaşlanmadan orta derecede etkilenir. Dil, “kelimeler, telaffuzları ve anlaşılmak için bir arada kullanılma biçimleridir”.
- Dil anlama (dil kurallarını anlama), kelime hazinesi (anlamsal bellek) ve sözdizimi (kelimelerin bir araya getirilme şekli) gibi tipik olarak korunur.
- İsimleri hatırlama ve konuşmalarda kelime bulma (“dilin ucu”) çok yaygındır ve sözel akıcılık (“kelimeleri çıkarmak” daha uzun sürer) de etkilenebilir.
- Yaşlanmayla birlikte sözel zeka (kelime dağarcığı) değişmeden kalırken, bilgi işleme hızı giderek yavaşlar (problem çözme becerileri gibi).
- Yürütücü işlevler (planlama, soyut düşünme) günlük görevler için normal kalır, ancak yeni görevlerle veya bölünmüş dikkat (“çoklu görev”) ile karşı karşıya kalındığında yavaşlar.
- Yaşlanma ile birlikte bilişsel işleme hızında ve tepki süresinde bir yavaşlama (“zil sesine vurma”) meydana gelir.
Hangi hafıza sorunları normal yaşlanmanın bir parçası olarak kabul edilmez?
Normal günlük yaşama ve aktivitelere müdahale etmeye başlayan hafıza sorunları normal yaşlanma olarak kabul edilmez. Gözlüğünüzü nereye koyduğunuzu unutmak, unutkanlığın, düzensizliğin veya normal yaşlanmanın basit bir işaretidir; Ancak gözlüğünüzün ne amaçla kullanıldığını veya yüzünüze takıldığını unutmak normal bir hafıza sorunu değildir.
Hafif bilişsel bozuklukta (MCI) veya bunamada görülen hafıza kaybı ve düşünme sorunları normal yaşlanma değildir. Araştırmacılar şimdi hafif bilişsel bozulmanın bazı bireyler için bunamaya giden yolda bir nokta olduğuna ve normal yaşlanma ile erken evre bunamada görülen zihinsel değişiklikler arasındaki aşama olduğuna inanıyorlar. Hafif bilişsel bozukluk tanısı konan tüm bireylerde demans gelişmez. Aşağıdakiler, HBB ve demansta görülen bellekteki bazı anormal değişiklikleri vurgulamaktadır.
Hafif bilişsel bozukluğu olan kişilerde hafıza sorunları
- Son olayları unutur, aynı soruları ve aynı hikayeleri tekrarlar, bazen yakın arkadaşlarının ve aile üyelerinin isimlerini unutur, sıklıkla randevuları veya planlanan olayları unutur, konuşmaları unutur, eşyaları sıklıkla yanlış yere koyar.
- İstenen kelimeleri bulmakta zorlanıyor. Yazılı veya sözlü (kendisiyle konuşulan) bilgileri anlamakta güçlük çeker.
- Odaklanmayı kaybeder. Dikkati kolayca dağılır. Yapması gereken şeyler için hatırlatma yazması gerekir yoksa unutur.
- Zorlanabilir, ancak faturaları ödemek, ilaç almak, alışveriş yapmak, yemek pişirmek, ev temizliği, araba kullanmak gibi karmaşık görevleri tamamlayabilir.
- Birçok önemli hafıza bozukluğu vardır, ancak yine de bağımsız olarak çalışabilir.
Demanslı kişilerde hafıza sorunları
Demans ilerledikçe aynı HBB semptomlarının çoğuna sahiptir:
- Karmaşık günlük görevleri yerine getiremez (örneğin, faturaları ödemek, ilaç almak, alışveriş yapmak, araba kullanmak).
- Hafıza kaybının içgörüsünü veya farkındalığını kaybeder.
- Zayıf muhakeme gösterir.
- Rasyonel düşünme ve problem çözme yeteneğinde düşüş.
- Hafıza, dil ve biliş o kadar bozulur ki, öz bakım görevleri artık başka bir kişinin yardımı olmadan gerçekleştirilemez.
Yaşlanma sürecinde hafıza korunabilir mi?
Amerikan Nöroloji Akademisi’nin hafif bilişsel bozukluğu olan hastalar için uygulama kılavuzuna göre, beyin sağlığınızı korumak için yapabileceğiniz en iyi şey haftada iki kez egzersiz (özellikle aerobik egzersiz) yapmaktır.
Aşağıdakilerden herhangi birinin yapılmasının hafızayı yavaşlatmaya ve düşünme becerisinin azalmasına yardımcı olacağına dair kesin ve kanıtlanmış bir bağlantı olmamasına rağmen, bunlar sağlığı korumak için genel önerilerdir.
- İyi kan basıncını, kolesterol seviyelerini ve kan şekeri seviyelerini koruyun.
-
Sigarayı bırakın ve aşırı içki içmekten kaçının.
- Antioksidanlar ve zeytinyağı bakımından zengin sağlıklı bir diyet yiyin – bunama riskini azaltır. Akdeniz veya Dash diyetlerini düşünün.
- Uygun kiloyu korumak,
- Pozitif kalın, mutluluğu bulun, minnettar olun.
-
Stresi azalt.
- Yeterli miktarda uyku alın.
- Vücudunuzu egzersiz yapın (aerobik egzersizleri dahil edin) [exercises that increase your heart rate such as swimming, biking, or walking]kuvvet antrenmanı, germe egzersizleri ve denge eğitimi).
- Beyninizi çalıştırın (bulmacalar, testler, kart oyunları yapın, okuyun, yeni bir dil öğrenin veya yeni bir enstrüman çalın, yeni bir beceri veya hobi öğrenin, ders alın).
- Sosyal olarak aktif kalın (aynı düşünen insanlarla hobileri paylaşın, kulüplere katılın, gönüllü olun).
Discussion about this post