Göz ve alın arkasındaki baş ağrısı: nedenleri ve tedavisi

Bu yazıda gözlerin arkasında ve alında yoğunlaşan baş ağrısının nedenleri ele alınmakta, bu durumun nasıl oluştuğu ve bu durumun nasıl teşhis ve tedavi edildiği anlatılmaktadır.

Gözlerin ve alnın arkasındaki baş ağrısının nedenleri

Aşağıdaki tıbbi durumlardan biri gözlerin arkasında ve alında baş ağrısına neden olabilir.

1. Migren (migraines)

Nedeni ve patofizyolojisi

Migrenler, tipik olarak başın bir tarafında hissedilen, ancak gözlerin arkasında veya alında da görülebilen şiddetli, zayıflatıcı baş ağrılarıdır. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre, migren dünya nüfusunun yaklaşık %15’ini etkiliyor.

Migrenlerin kesin nedeni bilinmemektedir; bununla birlikte, migrenin beyindeki sinir sinyallerini, kimyasalları ve kan damarlarını geçici olarak etkileyen anormal beyin aktivitesinin bir sonucu olduğu düşünülmektedir. Migrenlere genetik bir yatkınlık vardır ve muhtemelen hormonal etkiler nedeniyle kadınlarda daha yaygındır. Stres, belirli yiyecekler veya uyku düzenindeki değişiklikler gibi belirli tetikleyiciler migren atağına neden olabilir.

Teşhis ve tedavi

Migren tanısı öncelikle hasta öyküsü ve fizik muayeneye dayalı olarak kliniktir. Migren için kesin bir teşhis testi yoktur, ancak diğer nedenleri dışlamak için Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRI) veya Bilgisayarlı Tomografi (BT) taramaları gibi görüntüleme testleri yapılabilir.

Tedavi tipik olarak semptomları yönetmek ve gelecekteki migren ataklarını önlemektir. Triptanlar veya ergotaminler gibi ilaçlar ağrıyı ve mide bulantısı veya ışığa duyarlılık gibi semptomları gidermek için kullanılabilir. Sık migren geçiren kişiler için beta blokerler, antidepresanlar veya nöbet önleyici ilaçlar dahil olmak üzere önleyici ilaçlar reçete edilebilir.

2. Sinüzit

Nedeni ve patofizyolojisi

Sinüzit veya sinüs enfeksiyonu, sinüslerin iltihaplanması veya şişmesidir. Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezlerinden alınan verilere göre, sinüzit her yıl yetişkinlerin yaklaşık %11’ini etkilemektedir. Sinüsler tıkandığında (soğuk algınlığı, alerjik reaksiyon veya polipler nedeniyle), enfeksiyon kaparak gözlerin arkasında ve alında ağrı ve basınca neden olabilir.

Teşhis ve tedavi

Teşhis genellikle, iltihaplanma belirtileri için burun ve yüzün incelenmesi de dahil olmak üzere tıbbi öykü ve fizik muayeneye dayanarak yapılır. Şiddetli veya tekrarlayan vakalarda görüntüleme testleri veya nazal endoskopi kullanılabilir.

Tedavi nedene bağlıdır ve dekonjestanları, nazal kortikosteroidleri veya bakteriyel enfeksiyonlar için antibiyotikleri içerebilir. Kronik vakalarda, polipleri çıkarmak veya sapmış bir septumu düzeltmek için ameliyat gerekir.

3. Küme baş ağrısı (cluster headache)

Nedeni ve patofizyolojisi

Küme baş ağrıları, kümeler halinde ortaya çıkan şiddetli, tek taraflı baş ağrılarıdır, yani aniden ortaya çıkarlar, bir süre sürerler ve sonra aylarca hatta yıllarca kaybolurlar ve geri dönerler. Küme baş ağrısı, nüfusun %1’inden daha azını etkiler ve erkeklerin bu durumu yaşama olasılığı üç kat daha fazladır.

Kesin nedeni bilinmiyor, ancak araştırmacılar, beynin vücudun biyolojik saatini kontrol eden bir parçası olan hipotalamusun küme baş ağrısına neden olduğunu düşünüyor. Alkol, sigara, yüksek irtifa veya bazı ilaçlar gibi faktörler baş ağrısı ataklarını tetikleyebilir.

Teşhis ve tedavi

Teşhis, tekrarlayan, şiddetli baş ağrılarının benzersiz modeline dayanır. Diğer koşulları ekarte etmek için beyin görüntüleme yapılabilir.

Tedavi, baş ağrısı ataklarının şiddetini ve sıklığını azaltmayı amaçlar. Akut baş ağrısı atakları, triptanlar veya yüksek akışlı oksijen ile tedavi edilebilir. Baş ağrısı döneminde verapamil veya lityum gibi önleyici ilaçlar reçete edilebilir.

4. Göz yorgunluğu

Nedeni ve patofizyolojisi

Göz yorgunluğu, dijital ekranların uzun süre kullanılması, düşük ışıkta okuma veya yoğun odaklanma gerektiren görevlerden kaynaklanabilir. Optometric Association, yetişkinlerin yaklaşık %58’inin elektronik cihaz kullanmanın bir sonucu olarak göz yorgunluğu yaşadığını öne sürüyor. Gözler uzun süre bir göreve odaklandığında, kaslar yorulabilir, bu da gözlerin arkasında ve alında baş ağrılarına yol açar.

Teşhis ve tedavi

Teşhis hasta öyküsü ve göz muayenesine dayanır. Göz yorgunluğunu artırabilen kırma kusurlarını (miyop, hipermetrop veya astigmatizma gibi) veya presbiyopiyi ekarte etmek çok önemlidir.

Tedavi tipik olarak 20-20-20 kuralını takip etmek gibi yaşam tarzı değişikliklerini içerir: her 20 dakikada bir, 20 fit ötedeki bir şeye bakmak için 20 saniyelik bir ara verin. Uygun aydınlatma, ekran parlamasını azaltmak ve gerekirse numaralı gözlük kullanmak da göz yorgunluğunun tedavisine yardımcı olur. Düzenli göz muayeneleri, mevcut reçetenin yeterli olduğunu garanti eder.

5. Glokom

Nedeni ve patofizyolojisi

Glokom, genellikle yüksek göz içi basıncına bağlı olarak optik sinirin hasar görmesi ile karakterize edilen bir grup göz hastalığıdır. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre glokom dünya çapında yaklaşık 80 milyon insanı etkiliyor. Kronik glokom genellikle erken evrelerde asemptomatiktir, ancak akut glokom, genellikle mide bulantısı ve kırmızı, ağrılı bir göz ile birlikte gözlerin arkasında şiddetli bir baş ağrısına neden olabilir.

Teşhis ve tedavi

Glokom, göz içi basıncının ölçülmesi, optik sinirin değerlendirilmesi ve görme alanı testi dahil olmak üzere kapsamlı bir göz muayenesi ile teşhis edilir.

Tedavi, göz içi basıncını düşürmeyi amaçlar ve göz damlası, oral ilaçlar, lazer tedavisi veya ameliyatı içerebilir. Tedavi edilmeyen glokom kalıcı körlüğe yol açabileceğinden, bir göz doktoru ile düzenli takip önemlidir.

6. Şakaklardaki arterlerin iltihaplanması (temporal arteritis)

Nedeni ve patofizyolojisi

Şakaklardaki atardamarların iltihaplanması genellikle 50 yaş üstü kişilerde görülür. İltihap, çeşitli vücut bölgelerine kan akışını azaltarak şiddetli baş ağrısı, kafa derisi ağrısı, çene ağrısı ve görme sorunları gibi semptomlara neden olabilir.

Teşhis ve tedavi

Teşhis, karakteristik inflamatuar hücreleri gösteren temporal arter biyopsisi ile doğrulanır. Erythrocyte Sedimentation Rate ve C-reactive protein (CRP) gibi kan testleri de genellikle yükselir.

İltihabı azaltmak ve görme kaybı gibi komplikasyonları önlemek için kortikosteroidlerle acil tedavi gereklidir. Tedavi genellikle 1-2 yıl sürdüğü ve önemli yan etkileri olabileceği için bir romatolog ile uzun süreli takip gereklidir.

Sonuç olarak, gözlerin arkasındaki ve alındaki baş ağrıları, göz yorgunluğu gibi nispeten iyi huylu olanlardan glokom veya şakaklardaki arterlerin iltihaplanması gibi ciddi olanlara kadar çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir. Bu nedenlerin patofizyolojisini, tanısını ve tedavisini anlamak, uygun tıbbi yardım almanıza yardımcı olacaktır. Sık, şiddetli veya kötüleşen baş ağrılarınız varsa her zaman bir sağlık uzmanına danışın.