genel bakış
Glioma nedir?
Bir glioma, glial hücreler kontrolden çıktığında oluşan bir tümördür. Normalde bu hücreler sinirleri destekler ve merkezi sinir sisteminizin çalışmasına yardımcı olur. Gliomalar genellikle beyinde büyür, ancak omurilikte de oluşabilir.
Gliomalar kötü huyludur (kanserlidir), ancak bazıları çok yavaş büyüyebilir. Bunlar birincil beyin tümörleridir, yani beyin dokusundan kaynaklanırlar. Gliomalar genellikle beynin veya omurganın dışına yayılmazlar, ancak aşağıdakileri yapabildikleri için yaşamı tehdit ederler:
- Ulaşılması ve ameliyatla tedavisi zor olur.
- Beynin diğer alanlarına doğru büyüyün.
Farklı glioma türleri var mı?
Başladıkları glial hücre tipine göre gruplandırılmış üç ana tip glioma vardır. Bazı gliomlar birden fazla hücre tipi içerir. Sağlık hizmeti sağlayıcıları bu karışık gliomalar olarak adlandırır. Her bir glioma türünü, ne kadar hızlı büyüdüklerine ve diğer özelliklerine bağlı olarak düşük, orta veya yüksek dereceli olarak sınıflandırırlar.
Gliomalar şunları içerir:
- Glioblastomlar ve diffüz intrinsik pontin gliomlar (DIPG’ler) dahil astrositomlar: Bu tümörler astrosit adı verilen hücrelerde başlar. Glioblastomlar çok agresif veya hızlı büyüyen astrositomlardır. Erişkinlerde en sık görülen malign beyin tümörüdür. Astrositomlar çocuklarda sık görülen gliomlardır. Çocuklarda nadir fakat çok agresif bir beyin kanseri türü DIPG’dir. Beyin sapında oluşur ve çoğunlukla çocukları etkiler.
- Ependimomlar: Bu tümörler, bir tür glial hücre olan ependimositlerde başlar. Ependimomlar genellikle beynin ventriküllerinde veya omurilikte oluşur. Beyin omurilik sıvısı (beyni ve omuriliği çevreleyen ve koruyan sıvı) yoluyla yayılabilirler, ancak beyin veya omurganın dışına yayılmazlar. Ependimomlar tüm beyin tümörlerinin yaklaşık %2’sini oluşturur. Çocuklarda yetişkinlerden daha sık görülürler.
- Oligodendrogliomlar: Bu tümörler, oligodendrosit adı verilen glial hücrelerde başlar. Oligodendrogliomlar daha yavaş büyüme eğilimindedir, ancak zamanla daha agresif hale gelebilir. Ependimomlar gibi, nadiren beyin veya omurga dışına yayılırlar. Yetişkinlerde çocuklardan daha sık görülürler. Oligodendrogliomlar, tüm beyin tümörlerinin yaklaşık %1 ila %2’sini oluşturur.
Kimler glioma kapma riski altındadır?
Herkes bir glioma geliştirebilir, ancak aşağıdaki faktörler riskinizi artırabilir:
- Yaş: Gliomalar en çok yaşlı erişkinlerde (65 yaş üstü) ve çocuklarda (12 yaş altı) yaygındır.
- Etnik köken: Beyaz insanların diğer ırklardan daha fazla glioma geliştirme olasılığı daha yüksek olabilir.
- Aile öyküsü: Bazı kalıtsal genetik bozukluklar, glioma riskinizi artırabilir.
- Cinsiyet: Gliomalar erkeklerde kadınlara göre biraz daha yaygındır.
- Radyasyon veya toksine maruz kalma: Radyasyona veya belirli kimyasallara tekrar tekrar veya uzun süreli maruz kalma riskinizi artırabilir.
Gliomalar ne kadar yaygındır?
ABD’de her yıl yaklaşık 80.000 kişiye yeni primer beyin tümörü teşhisi konuyor Bunların yaklaşık %25’i gliomlardır.
Belirtileri ve Nedenleri
Gliomalara ne sebep olur?
Araştırmalar, DNA’daki değişikliklerin beyin tümörlerinin ve gliomalar gibi omurilik tümörlerinin gelişmesine yol açtığını gösteriyor. Genlerimiz DNA içerir. Hücrelere nasıl büyüyecekleri ve çoğalacakları konusunda talimatlar verirler. Genlerimizdeki DNA’daki mutasyonlar veya değişiklikler, hücrelerin kontrolsüz çoğalmasına neden olabilir.
Genetik mutasyonları ebeveynlerinizden miras almanız mümkündür. Ayrıca yaşamınız boyunca aniden ortaya çıkabilirler.
Gliomların belirtileri nelerdir?
Glioma belirtileri şunları içerebilir:
-
Afazi (konuşma ve iletişim sorunları).
- Vizyonunuzdaki değişiklikler veya görme kaybı.
- Bilişsel problemler (düşünme, öğrenme veya hatırlama sorunu).
- Yürümede veya dengenizi korumada zorluk.
-
Baş dönmesi.
-
baş ağrısı
- Hemiparezi (vücudun bir tarafında zayıflık veya uyuşukluk).
-
Mide bulantısı ve kusma.
- Kişilik veya davranış değişiklikleri.
- Nöbetler.
Gliomların komplikasyonları nelerdir?
Gliomaların potansiyel olarak yaşamı tehdit eden komplikasyonları şunları içerir:
-
Beyin kanaması (beyinde kanama).
- Beyin fıtığı (beyin dokusu kafatasındaki normal pozisyonunun dışında hareket eder).
-
Hidrosefali (beyinde sıvı birikmesi).
- Kafatasının içindeki basınç.
- Nöbetler.
Teşhis ve Testler
Gliomlar nasıl teşhis edilir?
Sağlık uzmanınız belirtilerinizi değerlendirir ve tıbbi geçmişinizi gözden geçirir. Ayrıca tam bir fiziksel ve nörolojik muayene yapacaklar.
MRI’lar ve BT taramaları, beyin tümörleri için en yaygın görüntüleme taramalarıdır. Sağlık hizmeti sağlayıcınız, beyninizdeki tümörlerin yanı sıra vücudunuzun başka yerlerindeki tümörleri arar.
Sağlık uzmanınız görüntüleme taramalarınızda anormal bir kitle görürse biyopsi yapacaktır. Biyopsi, bir doku örneğini analiz etme prosedürüdür. Biyopsi, şunları belirlemelerine yardımcı olacaktır:
- Tümör kanserli ise.
- Tümör anormal bir genin sonucuysa.
- Tümördeki hücre tipi.
- Tümörün derecesi (saldırganlığı).
Yönetim ve Tedavi
Bir glioma nasıl tedavi edilir?
Bir glioma için tedavi planınız, aşağıdakiler de dahil olmak üzere çeşitli faktörlere bağlıdır:
- Geçmişte beyin kanseri tedavisi gördüyseniz.
- Tümörün yeri, tipi ve boyutu.
- Yaşınız.
- Sağlığın.
Çoğu insan için cerrahi, bir glioma için ilk tedavidir. Bir cerrah, kolayca erişilebiliyorsa, görebildiği tüm tümörü çıkarabilir. Ancak gliomların tamamen çıkarılması zor olabilir, özellikle beynin hassas bölgelerine ulaşması zor veya yakınında.
Kemoterapi ve radyasyon tedavisi gibi ek tedaviler ameliyatı takip etmelidir. Bunlar adjuvan tedavilerdir, yani ameliyattan sonra kalan kanser hücrelerini veya tümörün parçalarını yok ederler. Ancak bir tümör ameliyat edilemezse, sağlayıcınız birincil tedavileriniz olarak kemoterapi veya radyasyon tedavisi kullanabilir.
Ameliyat
Bir kraniyotomi (açık beyin ameliyatı), gliomaları çıkarmak için en yaygın ameliyat türüdür. Tümörün boyutuna ve konumuna bağlı olarak lazer ablasyon için aday olabilirsiniz. Bu minimal invaziv cerrahi, bir beyin tümörünün tamamını veya bir kısmını yok etmek için bir lazerden gelen ısıyı kullanır.
Cerrah, ameliyatı yönlendirmek için görüntüleme veya beyin haritalama gibi özel teknikler kullanabilir. Beyin haritalaması, beyninizin hangi alanlarının hayati fonksiyonları kontrol ettiğini gösterir. Bu bilgi, cerrahınızın sağlıklı beyin dokusunu çıkarmaktan veya zarar vermekten kaçınmasına yardımcı olur.
Radyasyon
Radyasyon tedavisi, tümörleri yok etmek için güçlü radyasyon dozları kullanır. Sağlık uzmanınız gliomalar için radyasyon tedavisi önerebilir. Radyasyon tedavisi, tümörün tam şeklini hedefler ve çevre dokulara zarar verme riskini en aza indirir.
Brakiterapi adı verilen bir tür radyasyon tedavisi de alabilirsiniz. Bir sağlık hizmeti sağlayıcısı, tedavi etmek için tümöre yakın radyasyon kaynakları uygular. Kaynaklar, yakındaki dokulara zarar vermeden radyasyon yayar.
Kemoterapi
Kemoterapi, kanser hücrelerini yok etmek için ilaçların kullanılmasıdır. Birçok kanser türünü tedavi eder. Bu tedavi oral veya intravenöz olabilir.
Temozolomid, radyasyon tedavisinin etkinliğini artırmak için verilen yaygın bir kemoterapi ilacıdır.
önleme
Gliomaları nasıl önleyebilirim?
Yaş ve ırk gibi gliomalar için risk faktörlerinin çoğu kontrol edilemez. Ancak düşük dereceli gliomaların erken tespiti ve tedavisi, yüksek dereceli gliomalara ilerlemelerini yavaşlatabilir veya önleyebilir. Ailenizde beyin tümörleri varsa, genetik test yaptırmayı düşünebilirsiniz. Genetik testlerin riskleri ve yararları hakkında sağlık uzmanınızla veya bir genetik danışmanla konuşun.
Şunları yapmak da iyi bir fikirdir:
- Kafanıza radyasyon maruziyetini sınırlayın.
- Sağlıklı bir yaşam tarzı sürdürmek.
Görünüm / Prognoz
Gliomaları olan insanlar için görünüm nedir?
Gliomalar için hayatta kalma oranları, tümör tipine, tümör derecesine ve kişinin yaşına göre değişir. Bazı mutasyonlar da prognozu etkileyebilir. Bir kişi ne kadar yaşlıysa, teşhis edilip tedavi edildiğinde, görünüm o kadar kötü olur. Yetişkinler ve çocuklar için beş yıllık sağkalım oranı, düşük dereceli ependimomlar, oligodendrogliomlar ve astrositomlar için en yüksektir. Glioblastomlar için en düşüktür (%6 ile %20 arasında).
Beraber yaşamak
Gliom varsa ne yapmalıyım?
Tedaviden sonra, sağlık uzmanınızla yakın iletişimde kalın. Kanserin geri dönüp dönmediğini görmek için düzenli görüntüleme taramalarına ihtiyacınız olacak.
Beyin kanseri tedavisi sağlıklı beyin dokusuna zarar verebilir. Fiziksel terapistler veya mesleki terapistlerle yapılan rehabilitasyon, yürüme, konuşma ve hatırlama gibi becerileri yeniden kazanmanıza yardımcı olabilir.
Siz ve aileniz için destek grupları, beyin tümörü ile yaşamanın fiziksel ve duygusal zorluklarını yönetmenize yardımcı olabilir.
Sağlık uzmanıma ne sormalıyım?
Bir gliomunuz varsa, sağlayıcınıza aşağıdaki soruları sormak isteyebilirsiniz:
- Kanserin türü ve derecesi nedir?
- Hangi tedaviler benim için uygun?
- Tedavi bilişsel işlevimi etkiler mi?
- Katılabileceğim klinik deneyler var mı?
- Tedaviden sonra kanser geri gelebilir mi?
Gliomalar, beyin ve omurilikteki glial hücrelerde oluşan tümörlerdir. Genellikle kanserlidirler. Gliomların vücudunuzun diğer bölgelerine yayılması nadirdir. Ancak beyin ve omurga yoluyla hızla büyüyebilirler ve yaşamı tehdit ederler. Gliomaları olan çoğu insan bir tedavi kombinasyonuna ihtiyaç duyar. Bunlar cerrahi, radyasyon tedavisi veya kemoterapiyi içerebilir. Düşük dereceli veya yavaş büyüyen gliomaları olan gençlerin hayatta kalma şansı en yüksektir.
Discussion about this post