Epilepsinin belirtileri ve nedenleri

Epilepsi hakkında genel bilgiler

Epilepsi, beyin aktivitesinin anormal hale geldiği, nöbetlere veya olağandışı davranış dönemlerine, olağandışı duyumlara ve bazen de bilinç kaybına neden olan bir merkezi sinir sistemi bozukluğudur.

Herkes epilepsi geliştirebilir. Epilepsi, tüm ırklardan, etnik kökenlerden ve yaşlardan hem erkekleri hem de kadınları etkiler.

Epilepsi belirtileri büyük ölçüde değişebilir. Epilepsili bazı kişiler nöbet sırasında birkaç saniye boş boş bakar, bazıları ise kollarını veya bacaklarını tekrar tekrar seğirir. Tek bir nöbet geçirmeniz epilepsi hastası olduğunuz anlamına gelmez. Epilepsi tanısı için genellikle en az iki provoke edilmemiş nöbet gerekir.

İlaç tedavisi veya bazen ameliyat, epilepsili kişilerin çoğunda nöbetleri kontrol edebilir. Bazı insanlar nöbetleri kontrol altına almak için ömür boyu tedavi gerektirir, ancak diğerleri için nöbetler sonunda geçer.

Epilepsi belirtileri

Epilepsi, beyindeki anormal aktiviteden kaynaklandığından, nöbetler beyninizin koordine ettiği herhangi bir süreci etkileyebilir. Epilepsi belirti ve semptomları şunları içerebilir:

• Geçici karışıklık
• boş boş bakmak
• Kolların ve bacakların kontrol edilemeyen sarsıntı hareketleri
• Bilinç veya farkındalık kaybı
• Korku, endişe veya deja vu gibi psişik belirtiler

Belirtiler epilepsinin tipine göre değişir. Çoğu durumda, epilepsili bir kişi her seferinde aynı tip nöbet geçirme eğiliminde olacaktır, bu nedenle semptomlar ataktan bölüme benzer olacaktır.

Doktorlar, anormal beyin aktivitesinin nasıl başladığına bağlı olarak nöbetleri genellikle fokal nöbet veya jeneralize nöbet olarak sınıflandırır.

Odak nöbetleri

Nöbetler beyninizin sadece bir bölgesindeki anormal aktiviteden kaynaklanıyor gibi göründüğünde, bunlara fokal (kısmi) nöbetler denir. Bu nöbetler ikiye ayrılır:

• Bilinç kaybı olmadan fokal nöbetler. Bir zamanlar basit kısmi nöbetler olarak adlandırılan bu nöbetler bilinç kaybına neden olmaz. Bu nöbetler duyguları değiştirebilir veya şeylerin görünüşünü, kokusunu, hissini, tadını veya sesini değiştirebilir. Bu nöbetler ayrıca kol veya bacak gibi bir vücut parçasının istemsiz sarsılmasına ve karıncalanma hissi, baş dönmesi ve yanıp sönen ışıklar gibi spontan duyusal semptomlara neden olabilir.
• Farkındalık bozukluğu olan fokal nöbetler. Bir zamanlar karmaşık kısmi nöbetler olarak adlandırılan bu nöbetler, bilinç veya farkındalık değişikliği veya kaybını içerir. Karmaşık bir kısmi nöbet sırasında, boşluğa bakabilir ve çevrenize normal tepki vermeyebilir veya el ovma, çiğneme, yutma veya daireler çizme gibi tekrarlayan hareketler gerçekleştirebilirsiniz.

Fokal nöbet belirtileri migren, narkolepsi veya akıl hastalığı gibi diğer nörolojik bozukluklarla karıştırılabilir. Epilepsiyi diğer bozukluklardan ayırt etmek için kapsamlı bir muayene ve test yapılması gerekir.

genelleştirilmiş nöbetler

Beynin tüm bölgelerini kapsıyormuş gibi görünen nöbetlere jeneralize nöbetler denir. Altı çeşit jeneralize nöbet vardır.

• Devamsızlık nöbetleri. Absans nöbetleri, daha önce bilinen küçük mal nöbetleri, genellikle çocuklarda görülür ve boşluğa bakma veya göz kırpma veya dudak şapırdatma gibi ince vücut hareketleri ile karakterizedir. Bu nöbetler kümeler halinde ortaya çıkabilir ve kısa süreli bir farkındalık kaybına neden olabilir.
• tonik nöbetler. Tonik nöbetler kaslarınızın sertleşmesine neden olur. Bu nöbetler genellikle sırt, kol ve bacaklarınızdaki kasları etkiler ve yere düşmenize neden olabilir.
• atonik nöbetler. Düşme nöbetleri olarak da bilinen atonik nöbetler, kas kontrolünün kaybolmasına neden olarak aniden çökmenize veya düşmenize neden olabilir.
• klonik nöbetler. Klonik nöbetler, tekrarlayan veya ritmik, sarsıntılı kas hareketleriyle ilişkilidir. Bu nöbetler genellikle boyun, yüz ve kolları etkiler.
• miyoklonik nöbetler. Miyoklonik nöbetler genellikle kollarınızın ve bacaklarınızın ani kısa sarsıntıları veya seğirmeleri olarak ortaya çıkar.
• Tonik-klonik nöbetler. Önceden grand mal nöbetler olarak bilinen tonik-klonik nöbetler, epileptik nöbetin en dramatik tipidir ve ani bilinç kaybına, vücudun sertleşmesine ve titremesine ve bazen mesane kontrolünün kaybolmasına veya dilinizin ısırılmasına neden olabilir.

Ne zaman doktora görünmeniz gerekiyor?

Aşağıdakilerden herhangi biri meydana gelirse derhal tıbbi yardım almanız gerekir:

• Nöbet beş dakikadan fazla sürer.
• Nöbet durduktan sonra solunum veya bilinç geri gelmez.
• Hemen ardından ikinci bir nöbet gelir.
• Yüksek ateşin var.
• Isı bitkinliği yaşıyorsunuz.
• Hamile misin.
• Şeker hastalığınız var.
• Nöbet sırasında kendinizi yaraladınız.

İlk kez bir nöbet yaşarsanız, tıbbi yardım alın.

epilepsinin nedenleri

Bu hastalığı olan insanların yaklaşık yarısında epilepsinin tanımlanabilir bir nedeni yoktur. Hastaların diğer yarısında, bu hastalık aşağıdakiler de dahil olmak üzere çeşitli faktörlere bağlı olabilir:

• Genetik etki. Yaşadığınız nöbet tipine veya beynin etkilenen kısmına göre kategorize edilen bazı epilepsi türleri ailelerde olur. Bu durumlarda, genetik bir etki olması muhtemeldir. Araştırmacılar bazı epilepsi türlerini belirli genlerle ilişkilendirmiştir, ancak çoğu insan için genler epilepsinin nedeninin yalnızca bir parçasıdır. Bazı genler, bir kişiyi nöbetleri tetikleyen çevresel koşullara karşı daha duyarlı hale getirebilir.
• Kafa travması. Bir araba kazası veya diğer travmatik yaralanma sonucu kafa travması epilepsiye neden olabilir.
• Beyin hastalıkları Beyin tümörleri veya felç gibi beyne zarar veren beyin hastalıkları epilepsiye neden olabilir. İnme, 35 yaşından büyük erişkinlerde epilepsinin önde gelen nedenidir.
• Bulaşıcı hastalıklar. Menenjit, AIDS ve viral ensefalit gibi bulaşıcı hastalıklar epilepsiye neden olabilir.
• Doğum öncesi yaralanma. Doğumdan önce bebekler, annede enfeksiyon, yetersiz beslenme veya oksijen eksiklikleri gibi çeşitli faktörlerin neden olabileceği beyin hasarına karşı hassastır. Bu beyin hasarı epilepsi veya serebral palsi ile sonuçlanabilir.
• Gelişimsel bozukluklar. Epilepsi bazen otizm ve nörofibromatoz gibi gelişimsel bozukluklarla ilişkilendirilebilir.

Epilepsiye neden olabilecek risk faktörleri

Bazı faktörler epilepsi riskinizi artırabilir:

• Yaş. Epilepsi başlangıcı en çok çocuklarda ve yaşlı erişkinlerde görülür, ancak bu durum her yaşta ortaya çıkabilir.
• Aile öyküsü. Ailenizde epilepsi öyküsü varsa, nöbet bozukluğu geliştirme riskiniz yüksek olabilir.
• Kafa yaralanmaları. Bazı epilepsi vakalarından kafa yaralanmaları sorumludur. Araba sürerken emniyet kemeri takarak ve bisiklete binerken, kayak yaparken, motosiklet sürerken veya kafa travması riski yüksek olan diğer faaliyetlerde bulunurken kask takarak riskinizi azaltabilirsiniz.
• İnme ve diğer damar hastalıkları. İnme ve diğer kan damarı hastalıkları, epilepsiyi tetikleyebilecek beyin hasarına yol açabilir. Alkol alımınızı sınırlamak ve sigaradan kaçınmak, sağlıklı beslenmek ve düzenli egzersiz yapmak dahil olmak üzere bu hastalıklara yakalanma riskinizi azaltmak için birkaç adım atabilirsiniz.
• Demans. Demans, yaşlı erişkinlerde epilepsi riskini artırabilir.
• Beyin enfeksiyonları. Beyninizde veya omuriliğinizde iltihaplanmaya neden olan menenjit gibi enfeksiyonlar riskinizi artırabilir.
• Çocuklukta nöbetler. Çocukluktaki yüksek ateş bazen nöbetlerle ilişkilendirilebilir. Yüksek ateş nedeniyle nöbet geçiren çocuklarda genellikle epilepsi gelişmez. Bir çocuğun uzun bir nöbet geçirmesi, başka bir sinir sistemi rahatsızlığı veya ailede epilepsi öyküsü varsa epilepsi riski artar.

Epilepsi komplikasyonları

Belirli zamanlarda nöbet geçirmek, kendiniz veya başkaları için tehlikeli olan durumlara yol açabilir.

• düşüyor. Nöbet sırasında düşerseniz, başınızı yaralayabilir veya bir kemiğinizi kırabilirsiniz.
• Boğulma. Epilepsiniz varsa, sudayken nöbet geçirme olasılığı nedeniyle yüzerken veya banyo yaparken boğulma olasılığınız nüfusun geri kalanına göre 15 ila 19 kat daha fazladır.
• Araba kazaları. Farkındalık veya kontrol kaybına neden olan bir nöbet, araba kullanıyorsanız veya başka ekipman kullanıyorsanız tehlikeli olabilir.
• Hamilelik komplikasyonları. Hamilelik sırasındaki nöbetler hem anne hem de bebek için tehlike oluşturur ve bazı anti-epileptik ilaçlar doğum kusurları riskini artırır. Epilepsiniz varsa ve hamile kalmayı düşünüyorsanız, hamileliğinizi planlarken doktorunuzla konuşmanız gerekir. Epilepsili kadınların çoğu hamile kalabilir ve sağlıklı bebek sahibi olabilir. Hamilelik boyunca dikkatle izlenmeniz gerekecek ve ilaçların ayarlanması gerekebilir. Hamileliğinizi planlamak için doktorunuzla birlikte çalışmanız çok önemlidir.
• Duygusal sağlık sorunları. Epilepsili kişilerin psikolojik sorunları, özellikle de depresyon, kaygı ve intihar düşünceleri ve davranışları olma olasılığı daha yüksektir. Sorunlar, hastalığın kendisi ve ilaç yan etkileri ile uğraşmanın zorluklarının bir sonucu olabilir.

Epilepsinin yaşamı tehdit eden diğer komplikasyonları nadirdir, ancak şunlar olabilir:

• Durum epileptikus. Bu durum, beş dakikadan uzun süren sürekli bir nöbet aktivitesi durumundaysanız veya aralarında tam bilinç kazanmadan sık tekrarlayan nöbetleriniz varsa oluşur. Status epileptikuslu kişilerde kalıcı beyin hasarı ve ölüm riski yüksektir.
• Epilepside ani beklenmedik ölüm (SUDEP). Epilepsili kişilerde ani beklenmedik ölüm riski de düşüktür. Nedeni bilinmiyor, ancak bazı araştırmalar bunun kalp veya solunum rahatsızlıklarından kaynaklanabileceğini gösteriyor. Sık tonik-klonik nöbet geçiren veya nöbetleri ilaçlarla kontrol edilmeyen kişilerde SUDEP riski daha yüksek olabilir. Genel olarak, epilepsili kişilerin yaklaşık %1’i SUDEP’ten ölmektedir.