Akut miyeloid (veya miyeloid) lösemi (AML) alt tipleri, yeni araştırma yollarının keşfedilmesiyle daha iyi anlaşılmaya başlandı. AML bir kişiden diğerine büyük ölçüde değişir ve prognoz genellikle kötüdür. Bu, hayatta kalma oranlarını iyileştirmeye yardımcı olabilecek araştırmaları çok önemli hale getiriyor.
Son birkaç yıldaki yeni gelişmeler, tümü daha umut verici bir görünüm sağlayan teşhis, tedavi ve hayatta kalma oranlarını iyileştiriyor.
AML, kan ve kemik iliği kanseridir (kan hücrelerinin yapıldığı kemiklerin süngerimsi iç kısımları). “Akut” çünkü hızla ilerliyor. “Miyeloid”, çeşitli kan hücrelerine (örneğin kırmızı ve beyaz kan hücreleri, trombositler) dönüşen miyeloid hücreleri içerdiği anlamına gelir.
:max_bytes(150000):strip_icc()/bruisedarm-40777b45a16044a2baa5e50915512a43.jpg)
Albina Gavriloviç / Getty Images
AML’nin belirtileri şunları içerir:
- Ateş
- Kemik ağrısı
- Uyuşukluk ve yorgunluk
- Sık enfeksiyonlar
- kolay morarma
- Olağandışı kanama
Alt türler ve Evreleme
Çoğu kanser teşhis edildiğinde “evrelenir”. Evre size kanserin ne kadar ilerlemiş olduğunu söyler, prognozunuzu belirler ve tedavi kararlarına rehberlik edebilir.
AML aşamalı değildir. Bunun yerine, görünümünüz ve tedaviniz, laboratuvar testleri ile belirlenen alt türünüze bağlıdır.
Çoğu AML alt tipi, kısmen, hastalık ilk teşhis edildiğinde, gelişmiş ve anormal kanser hücrelerinin mikroskop altında nasıl göründüğü ile tanımlanır. Ek olarak, AML sınıflandırması, ilgili genetik değişiklikler veya mutasyonlar hakkında yeni keşiflerle artırılmaktadır.
Şu anda iki AML sınıflandırma sistemi kullanılmaktadır:
- Fransız-Amerikan-İngiliz (FAB) sınıflandırması
- Dünya Sağlık Örgütü (WHO) sınıflandırması
2016’da yayınlanan çığır açan bir çalışma sayesinde, karmaşık genetik alt tiplere göre daha fazla sınıflandırma gelişiyor.
Alt Tip Neden Önemlidir?
Löseminizin genetik yapısını bilmek, sağlık uzmanınızın mevcut tedavilerin etkili olup olmayacağını tahmin etmesine yardımcı olabilir. Bu, tanı rutini sırasında zaten daha kapsamlı genetik testler yapmıştır.
Alt türleri anlamak, araştırmacıların her AML türü için en iyi tedavileri geliştirmek üzere yeni klinik denemeler tasarlamasına da yardımcı olabilir.
AML Alt Tiplerini Sınıflandırma
FAB sınıflandırma sistemi 1970’lerden beri kullanılmaktadır, ancak alt tipleme süreci son yıllarda birkaç kez değişti. WHO sınıflandırma sistemi 2008’de standart hale geldi ve insanları kanserlerinin altında yatan genetik değişikliklere (“sürücü mutasyonları” denir) göre grupladı.
Ardından, 2016’da, alt tiplemeyi daha da ileri götüren New England Journal of Medicine’de (NEJM) çok önemli bir araştırma çıktı.
Bu çalışma, WHO moleküler sınıflandırmalarının AML vakalarının yaklaşık yarısı için iyi çalışmadığını göstermiştir—çalışmaya katılanların %48’i, %96’sında sürücü mutasyonları olmasına rağmen, WHO moleküler gruplarına göre sınıflandırılamadı.
Müfettişler, AML’nin genomik sınıflandırmasını baştan itibaren aşağıdakilere dayanarak yeniden değerlendirmeye başladılar:
- Birçok yeni lösemi geninin keşfi
- Hasta başına birden fazla sürücü mutasyonunun keşfi
- Karmaşık mutasyon kalıpları
AML’nin FAB Sınıflandırması
40 yıldan fazla bir süre önce, bir grup Fransız, Amerikalı ve İngiliz lösemi uzmanı, löseminin geliştiği hücre tipine ve hücrelerin ne kadar olgun olduğuna bağlı olarak AML’yi M0 ila M7 alt tiplerine ayırdı.
- M0 ila M5’in tümü olgunlaşmamış beyaz kan hücrelerinin formlarında başlar.
- M6, çok olgunlaşmamış kırmızı kan hücrelerinin formlarında başlar.
- M7, trombositleri oluşturan olgunlaşmamış hücre formlarında başlar.
| ALT TİPİ | ALT TİP ADI | AML TANILARININ %’Sİ | PROGNOZ VS. AML ORTALAMASI |
|---|---|---|---|
| M0 | Farklılaşmamış akut miyeloblastik | %5 | Daha kötüsü |
| M1 | Minimal olgunlaşma ile akut miyeloblastik | %15 | Ortalama |
| M2 | Olgunlaşma ile akut miyeloblastik | %25 | Daha iyi |
| M3 | Akut promyelositik (APL) | %10 | En iyi |
| M4 | akut miyelomonositik | %20 | Ortalama |
| M4 eos | Eozinofili ile akut miyelomonositik | %5 | Daha iyi |
| M5 | akut monositik | %10 | Ortalama |
| M6 | akut eritroid | %5 | Daha kötüsü |
| M7 | Akut megakaryoblastik | %5 | Daha kötüsü |
AML’nin WHO Sınıflandırması
FAB sınıflandırma sistemi, AML’yi alt tiplere ayırmak için hala yaygın olarak kullanılmaktadır; bununla birlikte, çeşitli AML türleri için prognozu ve görünümü etkileyen faktörlerle ilgili bilgiler gelişmiştir.
Bu ilerlemelerden bazıları, AML’yi birkaç gruba ayıran 2008 Dünya Sağlık Örgütü (WHO) sistemine yansıtılmıştır:
- Miyelodisplazi ile ilgili değişikliklerle birlikte AML
- Önceki kemoterapi veya radyasyona bağlı AML
- Miyeloid sarkom (granülositik sarkom veya kloroma olarak da bilinir)
- Down sendromuna bağlı miyeloid proliferasyonlar
- Kromozom translokasyonları ve inversiyonları olan AML
- AML, aksi belirtilmedikçe
- Farklılaşmamış ve bifenotipik akut lösemiler
Grup 5, 6 ve 7 daha da bölünmüştür.
Kromozom Translokasyonları ve İnversiyonları Olan AML
Kromozomal translokasyonlarda, genetik materyalin bir kısmı orijinal konumundan kopar ve kendini farklı bir kromozoma yeniden bağlar. İnversiyonlarda, bir segment çıkar, ters çevrilir ve orijinal kromozomuna yeniden bağlanır.
En az yedi AML türü, translokasyonları, inversiyonları veya benzer genetik anormallikleri içerir.
AML Aksi Belirtilmemiş
Yukarıdaki gruplardan birine girmeyen AML vakaları, FAB sistemine benzer şekilde sınıflandırılır.
| FAB ALT TİPİ | KİMİN ALT TİPİ ADI |
|---|---|
| M0 | Minimum farklılaşma ile AML |
| M1 | olgunlaşma olmadan AML |
| M2 | olgunlaşma ile AML |
| M4 | Akut miyelomonositik lösemi |
| M5 | Akut monositik lösemi |
| M6 | Akut eritroid lösemi |
| M7 | Akut megakaryoblastik lösemi |
| — | Akut bazofilik lösemi |
| — | Fibrozisli akut panmiyeloz |
Farklılaşmamış ve Bifenotipik Akut Lösemiler
Bunlar hem lenfositik hem de miyeloid özelliklere sahip lösemilerdir. Bazen şöyle denir:
- Miyeloid belirteçleri olan akut lenfositik lösemi (ALL)
- Lenfoid belirteçleri olan AML
- Karışık akut lösemiler
Yeni Sınıflandırmalar: NEJM Çalışması
Yakın zamanda değişikliğe yol açan 2016 çalışmasına AML’li 1.540 kişi dahil edildi. Araştırmacılar, hastalığın gelişiminin arkasındaki “genetik temaları” belirlemek amacıyla lösemiye neden olduğu bilinen 111 geni analiz etti.
Katılımcıların, her biri farklı genetik değişiklik kümelerine ve farklı hastalık özelliklerine ve özelliklerine sahip en az 11 ana gruba ayrılabileceğini buldular.
Araştırmaya göre, çoğu insan lösemilerini tetikleyen benzersiz bir genetik değişiklik kombinasyonuna sahipti ve bu, AML sağkalım oranlarının neden büyük ölçüde değiştiğini açıklamaya yardımcı olabilir. Böylece araştırmacılar, ortaya çıkan bu bilgileri kullanarak yeni bir AML sınıflandırma sistemi geliştirmeye çalıştılar.
WHO sınıflandırma sisteminde hesaba katılmayan üç alt grubun var olduğu sonucuna vardılar. Onlar aranmaktadır:
- kromatin spliceosome
- TP53-anöploidi
- IDH2R172
1.540 çalışma katılımcısını sınıflandırmak için önerilen sistemi kullanmak:
- Sürücü mutasyonlarına sahip 1.236 kişinin her biri tek bir alt grupta sınıflandırılabilir
- 56 hasta iki veya daha fazla alt grup için kriterleri karşıladı
- Sürücü mutasyonlarına sahip 166 kişi sınıflandırılmamış kaldı
Yazarlar, kısa vadede beş spesifik genetik tipin (TP53, SRSF2, ASXL1, DNMT3A ve IDH2 olarak adlandırılır) yaygın olmaları ve sonuçları güçlü bir şekilde etkilemeleri nedeniyle prognostik kılavuzlara dahil edilmesini önerdiler.
Prognostik ve Teşhis
NEJM araştırmacıları iki ayrı sınıflandırma sistemi çağrısında bulundu:
- İnsanları teşhis etmek için bir tane
- Sonuçları tahmin etmede kullanım için bir tane (prognoz)
Tanı sisteminin sabit özelliklere dayanması gerektiğini, prognostik sistemin ise mevcut tedavilere göre düzenli olarak değişmesi gerektiğini söylüyorlar.
Daha Yeni Araştırma
Büyük ölçüde NEJM çalışmasına dayanarak, diğer araştırmacılar AML’nin belirli genetik profillerini araştırdı. 2020’de yayınlanan çalışmalara göre, bazı araştırmacılar şunları belirledi:
- Belirli alt tipler için potansiyel yeni erken teşhis yöntemleri
- İlaca dirençli olması muhtemel kişileri belirlemenin potansiyel yeni yolları
- İlaca dirençli vakalar için potansiyel yeni tedavi kombinasyonları
Bir çalışma, araştırmacıların ilaca dirençli AML alt tiplerine karşı etkili olduğunu söylediği yeni bir ilacı tanımladı ve bir kez kullanıldığında “hemen klinik bir etkisi olacak”.
AML Alt Tiplerini Teşhis Etme
Sağlık hizmeti sağlayıcıları, AML’yi teşhis etmek ve alt türünüzü belirlemek için birçok araca sahiptir. Tanı fizik muayene ile başlar. Sınavınız sırasında aşağıdaki gibi işaretler arayacaklar:
- geniş morarma
- Kanama
- enfeksiyon
- Gözlerinizdeki, ağzınızdaki, karaciğerdeki, dalaktaki veya lenf düğümlerindeki anormallikler
Şüpheli bir AML teşhisini doğrulamak için aşağıdaki testlerin herhangi bir kombinasyonunu isteyebilirler:
- Tam kan sayımı (CBC)
- Kemik iliği aspirasyonu
- Kemik iliği biyopsisi
- lomber ponksiyon
- Görüntüleme testleri (örneğin, X-ışını, CT taraması, MRI)
- sitogenetik
Sitogenetik ve moleküler testler, alt tipinizi belirlemek için özellikle önemlidir. Translokasyonlar ve inversiyonlar gibi genetik anormallikleri aramak için hücrenizin genetik materyalini mikroskop altında incelemeyi içerir.
Alt Tipler ve AML Tedavisi
Son birkaç yılda Gıda ve İlaç İdaresi tarafından çok sayıda yeni AML ilacı onaylandı; ancak bunların tümü, 2016 araştırması ortaya çıkmadan çok önce geliştiriliyordu.
Şimdi, büyük ölçüde bu araştırmaya dayanarak, belirli genetik alt tiplere dayalı olarak AML için şu anda çok sayıda potansiyel tedavi araştırılmaktadır.
Belirli genetik mutasyonları hedef alan birkaç araştırma ilacı araştırma sürecini başlattı ve araştırmacılar ayrıca yeni tür kemoterapi ilaçları, ilaç ve antikor kombinasyonları ve kinaz inhibitörleri adı verilen ilaçlara bakıyorlar.
Bu ilaçlardan bazıları halihazırda başka koşullar için piyasadayken, diğerleri denemelerde umut verici sonuçlar gösteriyor.Örneğin:
- TET2 adı verilen bir AML mutasyonu için potansiyel tedaviler, PARP inhibitörleri veya C vitamini ile birlikte HMA’lar olarak adlandırılan ilaçları içerebilir.
- KAT adı verilen bir grup enzim, EP300 ve CBP adı verilen genlerdeki mutasyonlarla AML’nin tedavisine yardımcı olabilir.
- AML’nin hayvan modellerinde p300 aktivatörleri adı verilen ilaçlar araştırılmaktadır.
Araştırmacıların hangi ilaçların onları hedef alabileceğini anlayabilmeleri için birkaç başka AML genetik alt tipi de inceleniyor.
Akut miyeloid lösemi, her zaman kötü bir görünüme sahip göz korkutucu bir tanı olmuştur.
Bununla birlikte, mevcut yeni ilaçlar, daha fazlası ve genetik alt tipler hakkında sürekli yeni keşifler ile prognoz gelişiyor ve muhtemelen bunu yapmaya devam edecek.
:max_bytes(150000):strip_icc()/schoolvaccine-2dc092ce4cfe4a89aa3cf0415d58d036.jpg)
Discussion about this post