Akut koroner sendrom: semptomlar, neden ve tedavi

genel bakış

Akut koroner sendrom, kalbe giden ani, azalan kan akışıyla ilişkili bir dizi durumu tanımlamak için kullanılan bir terimdir.

Böyle bir durum kalp krizidir (miyokard enfarktüsü) – hücre ölümü kalp dokusunun hasar görmesine veya tahrip olmasına neden olduğunda. Akut koroner sendrom hücre ölümüne neden olmadığında bile, azalan kan akışı kalbinizin çalışma şeklini değiştirir ve yüksek kalp krizi riskinin bir işaretidir.

Akut koroner sendrom sıklıkla şiddetli göğüs ağrısına veya rahatsızlığa neden olur. Akut koroner sendrom, hızlı tanı ve bakım gerektiren tıbbi bir acil durumdur. Tedavinin amaçları arasında kan akışını iyileştirmek, komplikasyonları tedavi etmek ve gelecekteki sorunları önlemek yer alır.

Akut koroner sendromun belirtileri

Akut koroner sendromun belirtileri ve semptomları genellikle aniden başlar. Akut koroner sendromun belirtileri şunları içerir:

• Göğüs ağrısı (angina) veya göğüste rahatsızlık, genellikle ağrı, basınç, sıkışma veya yanma hissi olarak tanımlanır
• Göğüsten omuzlara, kollara, üst karına, sırta, boyuna veya çeneye yayılan ağrı
• Mide bulantısı ya da kusma
• Hazımsızlık
• Nefes darlığı (dyspnea)
• Ani, yoğun terleme (diaphoresis)
• Baş dönmesi, baş dönmesi veya bayılma
• Olağandışı veya açıklanamayan yorgunluk
• Huzursuz veya endişeli hissetmek

Göğüs ağrısı veya göğüste rahatsızlık en sık görülen semptomdur. Bununla birlikte, belirtiler ve semptomlar yaşınıza, cinsiyetinize ve diğer tıbbi durumlarınıza bağlı olarak önemli ölçüde değişebilir. Kadınsanız, yaşlı bir yetişkinseniz veya diyabetiniz varsa, göğüs ağrısı veya rahatsızlığı olmadan belirti ve semptomlara sahip olma olasılığınız daha yüksektir.

Ne zaman bir doktora görünmeniz gerekir?

Akut koroner sendrom tıbbi bir acil durumdur. Göğüs ağrısı veya göğüste rahatsızlık, hayatı tehdit eden ciddi hastalıkların bir işareti olabilir. Hızlı teşhis ve uygun bakım için acil yardım alın. Kendinizi hastaneye götürmeyin.

Akut koroner sendromun nedenleri

Akut koroner sendrom genellikle, kalp kaslarına oksijen ve besin sağlayan kan damarları olan koroner arterlerin duvarlarında ve içinde yağ birikintilerinin (plaklar) birikmesinden kaynaklanır.

Bir plak birikintisi yırtıldığında veya bölündüğünde, bir kan pıhtısı oluşur. Bu pıhtı, kanın kalp kaslarına akışını engeller.

Hücrelere oksijen sağlanması çok düşük olduğunda, kalp kaslarının hücreleri ölebilir. Kas dokularının hasar görmesiyle sonuçlanan hücrelerin ölümü bir kalp krizidir (miyokard enfarktüsü).

Hücre ölümü olmadığında bile oksijenin azalması kalp kaslarının olması gerektiği gibi çalışmamasına neden olur. Bu değişiklik geçici veya kalıcı olabilir. Akut koroner sendrom hücre ölümüyle sonuçlanmadığında buna kararsız anjina denir.

Risk faktörleri

Akut koroner sendrom için risk faktörleri, diğer kalp hastalığı türleri için risk faktörleri ile aynıdır. Akut koroner sendrom risk faktörleri şunları içerir:

• yaşlanma
• Yüksek tansiyon
• Yüksek kan kolesterolü
• Sigara içiyor
• Fiziksel aktivite eksikliği
• Sağlıksız diyet
• Obezite veya fazla kilolu
• Diyabet
• Ailede göğüs ağrısı, kalp hastalığı veya inme öyküsü
• Hamilelik sırasında yüksek tansiyon, preeklampsi veya diyabet öyküsü
• Kovid-19 enfeksiyonu

Akut koroner sendromun teşhisi

Akut koroner sendromla ilişkili belirti veya semptomlarınız varsa, bir acil servis doktoru muhtemelen birkaç test isteyecektir. Doktorunuz size semptomlarınız veya tıbbi geçmişiniz hakkında sorular sorarken bazı testler yapılabilir. Testler şunları içerir:

• Elektrokardiyogram (EKG). Cildinize bağlı elektrotlar kalbinizdeki elektriksel aktiviteyi ölçer. Anormal veya düzensiz dürtüler, kalbe giden oksijen eksikliği nedeniyle kalbinizin düzgün çalışmadığı anlamına gelebilir. Elektrik sinyallerindeki belirli modeller, bir tıkanıklığın genel konumunu gösterebilir. Test birkaç kez tekrarlanabilir.
• Kan testleri. Hücre ölümü kalp dokusunda hasara neden olmuşsa, kanda bazı enzimler tespit edilebilir. Olumlu bir sonuç kalp krizini gösterir.

Bu iki testten elde edilen bilgiler – belirtileriniz ve semptomlarınızın yanı sıra – akut koroner sendromun birincil teşhisini yapmak için kullanılır. Doktorunuz bu bilgileri, durumunuzun kalp krizi veya dengesiz anjina olarak sınıflandırılıp sınıflandırılamayacağını belirlemek için kullanır.

Durumunuz hakkında daha fazla bilgi edinmek, semptomların diğer nedenlerini ortadan kaldırmak veya doktorunuzun teşhis ve tedavinizi kişiselleştirmesine yardımcı olmak için başka testler yapılabilir.

• Koroner anjiyogram. Bu prosedür, kalbinizin kan damarlarını görmek için X-ışını görüntülemeyi kullanır. Uzun, küçük bir tüp (kateter), genellikle kolunuzdan veya kasıklarınızdan kalbinizdeki atardamarlara giden bir atardamardan geçirilir. Tüpün içinden atardamarlarınıza bir boya akar. Bir dizi röntgen filmi, boyanın atardamarlarınızda nasıl hareket ettiğini göstererek tıkanıklıkları veya daralmaları ortaya çıkarır. Kateter ayrıca tedaviler için de kullanılabilir.
• ekokardiyogram. Bir ekokardiyogram, kalbinizin canlı bir görüntüsünü oluşturmak için değnek benzeri bir cihazdan kalbinize yönlendirilen ses dalgalarını kullanır. Bir ekokardiyogram, kalbin doğru şekilde pompalayıp pompalamadığını belirlemeye yardımcı olabilir.
• Miyokardiyal perfüzyon görüntüleme. Bu test, kalp kasınız boyunca kanın ne kadar iyi aktığını gösterir. Küçük, güvenli miktarda radyoaktif madde kanınıza enjekte edilir. Özel bir kamera, maddenin kalbinizden geçen yolunun görüntülerini alır. Bu görüntüler, doktorunuza kalp kaslarında yeterli kan akışının olup olmadığını ve kan akışının nerede azaldığını gösterir.
• Bilgisayarlı tomografi (BT) anjiyogramı. BT anjiyogramı, kalbinizin birden fazla görüntüsünü (enine kesitli 2 boyutlu dilimler) üretebilen özel bir X-ışını teknolojisi kullanır. Bu görüntüler, daralmış veya tıkalı koroner arterleri tespit edebilir.
• Stress tes9xt. Stress test, egzersiz yaptığınızda kalbinizin ne kadar iyi çalıştığını gösterir. Bazı durumlarda, egzersiz yapmak yerine kalp atış hızınızı artırmak için bir ilaç alabilirsiniz. Bu test, yalnızca siz dinlenirken akut koroner sendrom veya yaşamı tehdit eden başka bir kalp rahatsızlığı belirtisi olmadığında yapılır. stress test’de, kalbinizin ne kadar iyi çalıştığını görmek için bir EKG, ekokardiyogram veya miyokardiyal perfüzyon görüntüleme kullanılabilir.

Akut koroner sendromun tedavisi

Akut koroner sendrom tedavisinin acil hedefleri şunlardır:

• Acı ve sıkıntıdan kurtulmak
• Kan akışını iyileştirin
• Kalp fonksiyonunu mümkün olan en kısa sürede geri yükleyin

Uzun vadeli tedavi hedefleri, genel kalp fonksiyonunu iyileştirmek, risk faktörlerini yönetmek ve kalp krizi riskini azaltmaktır. Bu hedeflere ulaşmak için ilaçlar ve cerrahi prosedürlerin bir kombinasyonu kullanılabilir.

ilaçlar

Teşhisinize bağlı olarak, acil veya devam eden bakım (veya her ikisi) için ilaçlar şunları içerebilir:

• Trombolitikler (pıhtı önleyiciler), bir arteri tıkayan bir kan pıhtısının çözülmesine yardımcı olur.
• Nitrogliserin, kan damarlarını geçici olarak genişleterek kan akışını iyileştirir.
• Antiplatelet ilaçlar kan pıhtılarının oluşmasını önlemeye yardımcı olur ve aspirin, klopidogrel (Plavix), prasugrel (Effient) ve diğer ilaçları içerir.
• Beta blokerler, kalp kasınızı gevşetmeye ve kalp atış hızınızı yavaşlatmaya yardımcı olur. Bu ilaçlar kalbinizdeki talebi azaltır ve kan basıncını düşürür. Örnekler arasında metoprolol (Lopressor, Toprol-XL) ve nadolol (Corgard) bulunur.
• Anjiyotensin dönüştürücü enzim (ACE) inhibitörleri kan damarlarını genişletir ve kan akışını iyileştirerek kalbin daha iyi çalışmasını sağlar. Bu ilaçlar lisinopril (Prinivil, Zestril), benazepril (Lotensin) ve diğer ilaçları içerir.
• Anjiyotensin reseptör blokerleri kan basıncını kontrol etmeye yardımcı olur ve irbesartan (Avapro), losartan (Cozaar) ve diğer bazı ilaçları içerir.
• Statinler kanda hareket eden kolesterol miktarını düşürür ve plak birikintilerini stabilize ederek bunların parçalanma olasılığını azaltır. Statinler arasında atorvastatin (Lipitor), simvastatin (Zocor, Flolipid) ve diğer bazı ilaçlar bulunur.

Ameliyat ve diğer prosedürler

Doktorunuz, kalp kaslarınıza kan akışını yeniden sağlamak için şu prosedürlerden birini önerebilir:

• Anjiyoplasti ve stentleme. Bu prosedürde doktorunuz atardamarınızın tıkalı veya daralmış kısmına uzun, küçük bir tüp (kateter) yerleştirir. Sönük balonlu bir tel kateter içinden daralmış bölgeye geçirilir. Balon daha sonra şişirilir ve plak birikintilerini atardamar duvarlarınıza karşı sıkıştırarak atardamar açılır. Arterin açık kalmasına yardımcı olmak için genellikle arterde bir ağ tüpü (stent) bırakılır.
• Koroner baypas ameliyatı. Bu prosedürle, bir cerrah vücudunuzun başka bir yerinden bir parça kan damarı (greft) alır ve tıkalı bir koroner arterin etrafından dolaşan (bypass eden) kan için yeni bir yol oluşturur.

Yaşam tarzı ve ev ilaçları

Kalp sağlıklı yaşam tarzı değişiklikleri, kalp krizini önlemenin önemli bir parçasıdır. Öneriler şunları içerir:

• Tütün içmeyin. Tütün kullanıyorsanız, bırakmanız gerekir. Tütün içmeyi bırakmak için yardıma ihtiyacınız varsa doktorunuzla konuşun. Ayrıca pasif içicilikten kaçının.
• Kalp-sağlıklı bir diyet yiyin. Bol miktarda meyve ve sebze, kepekli tahıllar ve orta miktarda az yağlı süt ve yağsız et içeren bir diyet yiyin.
• Fiziksel olarak aktif. Düzenli egzersiz yapın ve fiziksel olarak aktif kalın. Düzenli olarak egzersiz yapmıyorsanız, sağlıklı ve güvenli bir rutine başlamak için en iyi egzersiz hakkında doktorunuzla konuşun.
• Kolesterolünüzü kontrol edin. Kan kolesterol seviyenizi doktorunuzun muayenehanesinde düzenli olarak kontrol ettirin. Yüksek yağlı, yüksek kolesterollü et ve süt ürünlerinden kaçının. Doktorunuz bir statin veya başka bir kolesterol düşürücü ilaç verdiyse, doktorunuzun belirttiği şekilde her gün alınız.
• Kan basıncınızı kontrol edin. Kan basıncınızı doktorunuzun önerdiği şekilde düzenli olarak kontrol ettirin. Tansiyon ilacını tavsiye edildiği şekilde günlük olarak alın.
• Sağlıklı kilonuzu koruyun. Fazla kilo kalbinizi zorlar ve yüksek kolesterol, yüksek tansiyon, diyabet, kalp hastalığı ve diğer rahatsızlıklara katkıda bulunabilir.
• Stres Yönetimi. Kalp krizi riskinizi azaltmak için günlük aktivitelerinizdeki stresi azaltın. Çalışma alışkanlıklarınızı yeniden düşünün ve hayatınızdaki stresli olayları en aza indirmenin veya bunlarla başa çıkmanın sağlıklı yollarını bulun. Stresi yönetmek için yardıma ihtiyacınız varsa, doktorunuzla veya bir akıl sağlığı uzmanıyla konuşun.
• Ölçülü alkol tüketin. Alkol kullanıyorsanız ölçülü tüketin. Alkol içmek tansiyonu yükseltir.

Bir doktorla randevu için hazırlanıyor

Ani göğüs ağrınız veya akut koroner sendromun diğer semptomlarınız varsa, hemen acil yardım alın veya bir acil durum telefon numarasını arayın.

Semptom açıklamanız, acil sağlık ekibinin tanı koymasına yardımcı olacak önemli bilgiler sağlar. Aşağıdaki soruları cevaplamaya hazır olun.

• İşaretler veya semptomlar ne zaman ortaya çıktı?
• Semptomlar ne kadar sürdü?
• Şu anda hangi semptomları yaşıyorsunuz?
• Acıyı nasıl tarif edersiniz?
• Ağrı nerede bulunur?
• Ağrının şiddetini nasıl değerlendirirsiniz?
• Semptomları kötüleştiren veya azaltan herhangi bir şey var mı?